Op 2 november 2010 hadden in Amerika de midterm elections plaats. Het was voor Thijs Kleinpaste en ondergetekende aanleiding om in een zevendelige serie de implicaties van die verkiezingen, waarbij de Republikeinen onder aanvoering van de Tea Party Movement een spectaculaire overwinning voor Congress boekten, voor de presidentsverkiezingen van 2012 te behandelen. Daarmee werd DeJaap direct de website voor nieuws en achtergronden rond Amerikaanse verkiezingspolitiek. Nu, ruim een jaar en bijna 90 artikelen later, is het tijd voor een vooruitblik op 2012 in twee delen en twee dagen. Vandaag deel 2: Election Day
Scenario’s
Gister werd hier al het pad tot aan Super Tuesday uitgelegd in het eerste deel van dit vooruitzicht. Na die eerste dinsdag van maart hebben Republikeinen in 23 staten hun voorkeur voor een presidentiële kandidaat uitgesproken. Er zijn dan drie verschillende scenario’s mogelijk omtrent hoe de verhoudingen binnen de Republikeinse partij liggen en alle drie zullen ze een belangrijke rol spelen in de uiteindelijke verkiezingen.
Het zou zo kunnen zijn dat één van de kandidaten, waarschijnlijk dan Romney of eventueel Gingrich, zo’n indruk maakt in de early states en februari, dat hij met voldoende momentum Super Tuesday overtuigend wint. De interne strijd wordt dan gestaakt, de partij zal zich achter de nominee scharen en president Obama moet het in november opnemen tegen een sterke tegenstander en een verenigde partij die als enige doel hebben om hem uit het Witte Huis te krijgen. De kans hier op lijkt gezien de verdeeldheid en wispelturigheid van de Republikeinse achterban voorlopig echter klein. Als Romney bijvoorbeeld wint in Iowa en New Hampshire zullen zijn tegenstanders namelijk nog fanatieker worden in hun steun voor alles behalve Romney.
Waarschijnlijker is daarom dat er na Super Tuesday nog twee kandidaten over zijn. Een kandidaat heeft dan de steun van de conservative base van de partij, het lijkt er op dat Ron Paul en Newt Gingrich of misschien Rick Santorum om die rol gaan strijden, terwijl de andere kandidaat, vermoedelijk Romney, dan de steun van gevestigde namen en gematigde kiezers geniet. Hoe langer en heftiger de strijd tussen de kandidaten is, hoe meer de Republikeinen zelf het werk van negatief campagnevoeren voor president Obama doen. Een dergelijke strijd tussen twee kandidaten zal echter in grote mate ideologisch zijn en niet zozeer persoonlijk of bloederig. Bovendien zal een dergelijk scenario beslecht zijn nadat grote staten als Texas, Illinois, New York en Pennsylvania in maart en april ook hun primaries hebben gehouden. Daarom zal de uiteindelijke winnaar nog redelijk ongeschonden uit de strijd komen en kunnen de rijen nog tijdig gesloten worden.
Veldslag
Een derde scenario biedt geen gesloten rijen en gaat uit van een zogenaamde brokered convention. Daarin zouden de voorverkiezingen geen duidelijke winnaar of tweestrijd opleveren, maar blijven verschillende kandidaten allemaal naar de top doorstoten om vervolgens weer terug te zakken. Romney krijgt dan niet meer steun dan de ongeveer 20 procent die hij al maanden krijgt, terwijl zijn conservatieve tegenstanders er niet in slagen een groot deel van het electoraat blijvend aan zich te binden. De nominatiestrijd wordt dan een bloedige wedstrijd moddergooien tot aan de Republican National Convention in de week van 27 augustus in Tampa, Florida, waar de nominatie formeel vastgesteld moet worden.
In dit scenario is het onmogelijk te voorspellen wie er met de nominatie vandoor gaat. Als geen van de kandidaten tijdens de eerste stemronde op de Convention voldoende stemmen heeft gehaald, elke staat wordt vertegenwoordigd door een aantal delegates dat afhankelijk is van de populatie en daarnaast hebben zo 130 vooraanstaande Republikeinen als superdelegates ook stemrecht, kan in volgende stemrondes alles veranderen. De staten zijn dan niet meer gebonden aan de uitslag van de voorverkiezingen, dat zijn ze in sommige gevallen ook in de eerste ronde niet, waardoor onderhandelingen ter plaatse tot een nominatie moeten leiden. Daarbij zou het ook zomaar kunnen zijn dat iemand die niet of nauwelijks aan de verkiezingen heeft deelgenomen toch de nominatie wint, omdat hij of zij de partij weet te verenigen in afkeer van de chaos die ontstaan is. Kandidaten als Chris Christie, Tim Pawlenty, Mike Huckabee of zelfs Sarah Palin zouden via die achterdeur op het toneel kunnen verschijnen. Wie in dat scenario ook de nominatie wint, de veldslag en negatieve campagnes die de Republikeinen dan maanden doormaakt hebben, zullen hun kansen en electorale steun niet ten goede komen.
Obamacare
Na de conventions – waarbij de Democraten in de week van 3 september in Charlotte, North Carolina president Obama zullen kiezen als hun nominee – wordt het tijd voor de campagnes voor de General Elections. Een belangrijk onderdeel van die verkiezingsstrijd zal de hervorming zijn die president Obama heeft doorgevoerd in de gezondheidszorg. Een groot deel van dat debat zal echter niet in de politieke arena beslecht worden, maar in de juridische. Het Hooggerechtshof van Amerika heeft namelijk besloten om zich tussen april en juni te buigen over de vraag of de verplichting om een zorgverzekering aan te gaan niet in strijd is met de grondwet zoals veel Republikeinen beweren. Een bevestigend antwoord op die vraag zal enorme problemen opwerpen voor president Obama terwijl ontkenning daarvan juist koren op zijn molen is. De verwachte uitspraak in juni kan bijzonder bepalend worden voor de verkiezingen.
Behalve Obamacare zullen de verkiezingen vooral over economische vraagstukken gaan. Daarbij geldt dat niet de werkelijke staat van de economie bepalend is, als wel de veranderingen die in de eerste maanden van het verkiezingsjaar worden geboekt. Zet de recente daling van de werkeloosheid door en trekken andere aspecten van de economie aan, dan heeft Obama goede papieren om herkozen te worden. Wordt 2012 echter het economische rampjaar wat velen verwachten, dan ziet het er slecht voor hem uit en kunnen zelfs zijn successen op internationaal gebied zoals de dood van Osama bin Laden en Moammar al-Qadhafi hem waarschijnlijk niet redden.
Congress
Los van de vraag wie de presidentsverkiezingen wint, is het uiteraard van belang hoe de politieke verhoudingen in Congress liggen na Election Day. De president is niet zo machtig als in Nederland vaak wordt gedacht en voor elke president maakt het uit of hij tegen een Republikeinse of een Democratische meerderheid in de beide huizen van Congress aankijkt. Het Huis van Afgevaardigden is sinds de midterms van vorig jaar stevig in handen van de Republikeinen en daar lijkt weinig verandering in te zullen komen. Spannender is echter de strijd om 33 zetels in de Senaat waar het zeer de vraag is of de Democraten hun huidige kleine meerderheid kunnen vasthouden. Het is daarom niet ondenkbaar dat Amerika na een jaar van politieke oorlog op 7 november wakker wordt in de realisatie dat een Democratisch Witte Huis en een Republikeinse meerderheid in Congress elke vorm van vooruitgang de komende jaren onmogelijk zal maken.
Veel vragen zijn in dit vooruitzicht nog nauwelijks behandeld. Zo is het nog niet gezegd dat president Obama vasthoudt aan Joe Biden als zijn vice-president en moet ook bepaald worden welke Republikein voor die functie naar voren geschoven wordt. Ook zullen president Obama en de Republikeinen onder leiding van John Boehner en Paul Ryan nog vele verbeten gevechten voeren over begrotingen en tekorten. Toch zullen de (voor)verkiezingen de komende maanden en de rest van het jaar de boventoon voeren bij publiek en politiek. DeJaap zal de Amerikaanse verkiezingen in ieder geval op de voet blijven volgen en zal de komende tijd nog een schepje boven op de huidige verslaglegging doen. Er valt van ons dan ook het één en ander te verwachten in 2012. Het belooft in ieder geval een interessant jaar te worden voor politieke verslaafden zoals ondergetekende, voor wie 6 november 2012 met een groot rood kruis in de agenda gemarkeerd staat.
Adriaan Andringa zal tot de presidentsverkiezingen in 2012 regelmatig verslag doen van het Amerikaanse politieke schouwspel.
