Achtergrond

Mans En Garde: Ruslands tanks

26-03-2014 19:30

T72uralfront

 

De westerse angst voor Iwan tijdens de Koude Oorlog was voor een aanzienlijk deel gebaseerd op de gevreesde hoeveelheid westwaarts rollende tanks. Er circuleerden schattingen rond die opliepen tot 50 duizend tanks. Als wiki het bij het rechte eind heeft, beschikt de Russische Federatie momenteel over 2998 MBTs (Main Battle Tanks). Meer precies, 743 T-90 en 2255 T-72 tanks (alle versies). Daarnaast is er een reservebestand van 4500 T-80 en 8000 T-72 tanks (zie ook de Treaty on Conventional Armed Forces in Europe – CFE).

 

Mochten de verhoudingen tussen de EU en Rusland een Wildershysterisch karakter gaan krijgen, kan de EU 6510 tanklopen oostwaarts draaien (of 5325 volgens andere bronnen, waar ook nog 40 Nederlandse Leopards meedoen). Voor dit EU tankbestand worden geen reserves opgegeven, maar er staan door de EU heen honderden afgedankte tanks in opslag. Bij een 1-op-1 vergelijking van deze niet al te betrouwbare cijfers vertalen de aantallen zich naar een krachtsverhouding van 2+ tegen 1 in het voordeel van de EU. Dus u mag even een zucht van verlichting slaken. Verkeert het Russische reservebestand echter in puike conditie, net als de reservisten die er instappen, wordt de dan meer dan omgekeerde verhouding in tankaantallen een stuk griezeliger voor de EU. En uw zucht een andere.

 

T-72A -een tank met een standbeeld (foto: wiki, upload van Mir76-Ghost) T72monumentTagilwiki

 

Bij deze verhoudingen leunt de EU zwaar op de tankbestanden van Griekenland (1244), Roemenië (1098) en Polen (1063). Tankbestanden die in tegenstelling tot de Duitse (350?) of Britse (227 + 158 in opslag) lang niet allemaal uit de laatste Leopard 2 versies of Challenger II bestaan. Een aantal EU landen opereert nog deels met onder meer oudere Duitse Leopard 1 series of Amerikaanse M-60/M-48 tanks (Griekenland). Of zoals Polen en Roemenië, met commie-erfenissen in T-72 en T-55 gedaanten. Wat niet wil zeggen dat een Griek, Roemeen of Pool geen ‘Duitse’ gevechtskwaliteit kan tonen in zijn oudere tanks. Een groot aantal van de Russische tanks is gelukkig evenmin van het laatste model, of voorzien van de laatste upgrades.

 

Onderstaand een beknopte uitleg van de verschillen tussen de Russische tanks en hun potentiële EU tegenstanders.

 

Dun Russisch

Alle Russische operationele en reservebestanden bestaan uit tanks in de 40 tons gewichtsklasse. De oudste in gebruik zijnde T-72s wegen 41.5 ton. De nieuwste, van de T-72 afgeleide en verbeterde T-90 serie weegt tot circa 48 ton. Ondanks hun vaak aangebrachte imposant ogende reactief-explosieve (ERA) pantsercomponenten, zijn Russische tanks minder goed beschermd. Ongeacht hoe vernuftig composiet of meerlaags pantsering ook is, meer massa betekent (potentieel) een betere bescherming. Wat de EU tanks in de 50/60 tons klassen bezitten. Latere Leopard 2 versies en de Challenger II wegen 60+ ton. De typische Russische ERA blokken op de toren en romp beschermen wel aanvullend tegen HEAT projectielen zoals hun eigen RPGs of EU Milan, Spike/Gill en Bill antitank raketten. Tegen de voor tanks meest dodelijke projectielen, de (sorry) high velocity fin stabilised sabot long rod projectielen (Vo 1600+ m/sec) die uit EU tanklopen kunnen komen (.pdf), is aanvullende ERA minder effectief. Of het moet om derde-generatie Kontakt-5 ERA gaan, dat wellicht meer multifunctioneel is.

 

T-90 tank (foto: wiki, upload van Vitaly V. Kuzmin) T90Awiki

 

Dun westers

Alle huidige door Rusland gebruikte tanks uit de T-series schieten met een uitvoering van het 2A46 gladloops 125 mm kanon. Naast diverse granaatsoorten kunnen hier ook lasergeleide raketten van het type 9M119 Svir of Refleks uit komen (bereik 4000-5000 m). Dergelijke raketten zijn wel ontwikkeld voor ‘westerse’ kalibers (LAHAT), maar tot op heden hebben EU landen de systemen niet in serieuze aantallen ingevoerd. De Russische 125 mm granaten zijn qua effectiviteit -voor zover bekend- meer vergelijkbaar met de meest recente 105 mm munitie voor oudere EU tanks zoals de Leopard 1, dan met de 120 mm munitie van latere tanks zoals de Leopard 2. De 120 mm munitie heeft in onder andere Irak bewezen superieur te zijn aan de dikkere 125 mm kaliber munitie. Althans, wat de munitie betrof waar Irak over beschikte. Wat Rusland precies heeft liggen is mogelijk een ander verhaal. Een ander -op het oog klein- superioriteitsverschil, is dat het geschut van westerse tankontwerpen meestal een iets grotere elevatie en (belangrijker) aanzienlijk lagere depressie bezit. Wat soms het verschil tussen leven en dood kan betekenen.

 

Overige techniek

De T-series hebben allemaal een automatisch laadsysteem voor hun kanon waardoor ze het zonder lader kunnen stellen, wat de T-series drie i.p.v. vier bemanningleden geven. De klaar-voor-gebruik granaten zitten in de T-series echter (meestal) onbeschermd in het ronde laadcarousel van het laadsysteem, wat in de praktijk kwetsbaar is gebleken. Op de Franse Leclerc tank na, passen westerse landen geen autoladers toe in hun MBTs (het gebruikte laadsysteem in de Leclerc wijkt ook af van de T-series).

Hoewel Rusland haar techno-achterstand in infrarood- en lichtversterkende optiek, laserrichtmiddelen en digitale vuurleiding aan het inlopen is, heeft de EU hier veelal nog een voorsprong in. Qua snelheid en mobiliteit zijn de T-series vergelijkbaar met de tanks in het EU bestand, en vanwege hun lagere gewicht in sommige (terrein) situaties zelfs superieur.

 

Poolse PT-91, een T-72 kloon (foto: wiki, upload van Ministerstwo Obrony Narodowej)

PT91polish

Roemeense TR-85M1 tank, een opgewaardere T-55 kloon. Nog met 100 mm kanon (foto: wiki, upload van NicuBunu)

RomanianTR85M1tank

 

Overige factoren

De aantallen tanks en kwaliteitsverschillen hierin zijn slechts één factor die een eventueel strijdverloop beïnvloeden. De hoeveelheid artillerie is een andere. De EU kan op papier 2116 stukken SP (Self Propelled) artillerie en 3398 getrokken stukken inzetten. Daarnaast beschikt de EU over 1319 artillerie raketsystemen. Rusland kan hier 2126 SP stukken, 1632 getrokken stukken en 1302 raketsystemen tegenover stellen. Echter, net als met hun tanks, bestaat er (op papier) een forse reserve van 3620 SP stukken, 2900 getrokken stukken en 2390 raketsystemen. Wat wederom een verschil in het soort geslaakte zucht kan betekenen.

 

(Mocht u het Pygmee-verhaal in de subtitel even kwijt zijn, dit sloeg op een uitlating van voormalig NATO chef Jaap de Hoop Scheffer)

 

(Titelfoto: bewerkte T-72 illustratie van uralvagonzavod.com)