Je ziet het voor je: vergaderende ministers, in en uit lopende ambtenaren die met het ene voorstel na het andere komen: ‘steun’ (al dan niet politiek), ‘waardering’, ‘erkenning’, ‘instemming’, ‘bijval’, ‘respect’. Allemaal mogelijkheden, allemaal afgewezen. Het wordt: begrip. Op de schaal tussen deelname aan de missie in Syrië en het afwijzen ervan zit ergens halverwege het non-descripte woord begrip. Een woord dat maar een ding betekent: compromis.
Syrië staat in brand, ISIS wint terrein, Koerden worden vermoord, mishandeld en verjaagd. Nederlandse jihadisten bedreigen Nederland vanuit Syrië via Youtube. Maar het kabinet antwoord met een compromis. Een politiek compromis met zichzelf: begrip voor het feit dat anderen in Syrië voor ons de kastanjes uit het vuur halen.
In een interview met de Volkskrant deze vrijdag geeft minister Timmermans het argument voor deze polderoplossing. “Sinds het rapport van de commissie-Davids, inzake de Nederlandse steun voor de Irak-oorlog in 2003, kunnen we een militaire actie alleen ondernemen of steunen als er een mandaat is.” Kortom, vóór het oordeel van Willibrord Davids had Nederland in Syrië kunnen optreden, maar nu niet meer. Anders gezegd: als je het er niet mee eens bent moet niet bij ons wezen, maar bij Davids.
Dit interview met minister Timmermans laat zien dat het kabinet totaal nog niet begrijpt in wat voor wereld wij deze zomer terecht zijn gekomen. Voor hen is het net als de Irak-oorlog in 2003: een wrede dictatuur ver weg, waarbij we vanuit onze Nederlandse leunstoelmoraliteit kunnen beslissen of wij een onderdrukt volk ver weg helpen. Maar de strijd tegen ISIS in Syrië en Irak is een heel andere. Het gaat om het afwenden van een rechtstreekse aanval op onze vreedzame manier van samenleven. Het gaat niet enkel om het redden van de lokale bevolking uit handen van moordenaars, het gaat om de bescherming van ons eigen land en onze waarden.
Tekenend is het filmpje van de Nederlandse jihadist die na een Amerikaans bombardement met bedekt gezicht oproept om in Nederland actie te ondernemen. Dit is niet een of ander humanitair conflict ver weg, dit is een ‘global jihad’. Niet met massale tankslagen of tapijtbombardementen, maar met terroristische acties die overal en op ieder moment kunnen plaatsvinden. Een asymmetrische oorlog, zoals het heet. De terreur van de angst. Denk aan de Franse teruggekeerde jihadist die in het Brusselse Joods museum zijn geweer leegschoot.
En het werkt. Want wat was de reactie van de Nederlandse overheid op de jihadist die opriep tot terreur in Nederland? Een bevel aan militairen om in Nederland niet meer met uniform te reizen, aan burgemeesters om alert te zijn, en aan al ons allemaal om altijd en overal onze ogen open te houden.
O ja, en ‘begrip’ voor het feit dat de Amerikanen tegen deze en andere jihadisten ook daadwerkelijk optreden. Maar ondertussen wel met het opgeheven vingertje achter de hand: het mag niet van Davids, echoot minister Timmermans.
Het kabinet heeft maandenlang geaarzeld de slachtingen van ISIS te kwalificeren als genocide. Het komt nog steeds niet verder dan een ‘vermoeden’. Nog steeds vindt het kabinet het volkenrechtelijke mandaat onvoldoende om ertegen op te treden. De Verenigde Staten en hun coalitiegenoten beroepen zich op collectieve zelfverdediging. Geen wonder; ISIS houdt niet alleen gruwelijk huis in Irak, maar bedreigt ook andere landen in de regio, tot en met West Europa. Voor dit beroep op zelfverdediging valt veel te zeggen, zo valt ook op te maken uit het recente advies van de volkenrechtelijk adviseur. Maar het kabinet wil wachten op een nog ondubbelzinniger mandaat. Welnu, je kunt ook kijken hoe gras in de woestijn groeit. Een expliciet, ondubbelzinnig mandaat is niet bepaald waarschijnlijk. Niet om juridische, maar om politieke redenen.
Instemming vragen van Syrië is geen optie, want dat legitimeert het onmenselijke Assad regime. Een VN-mandaat zonder instemming van Syrië komt er zeer waarschijnlijk niet, omdat Assads vriend Rusland dat in de VN-Veiligheidsraad om politieke redenen zal blokkeren. Zodoende is het niet aannemelijk dat er een hard VN-mandaat komt.
Het wordt tijd dat het kabinet onder ogen ziet dat de strijd tegen ISIS een andere is dan de buitenlandse conflicten die we de afgelopen vijfentwintig jaar hebben meegemaakt. De wisselwerking tussen de strijd daar en de terreur hier, is veel sterker dan in eerdere conflicten in bijvoorbeeld Irak en Afghanistan. Nederlandse jongeren vechten op dit moment in Syrië mee. En andere jongeren in Nederland verheerlijken hun daden. Ze hebben contact met jihadisten in Syrië en Irak. Ze communiceren razendsnel via de moderne media. En na de strijd komen jihadisten als tikkende tijdbommen in onze samenleving terug. ISIS moet in Syrië bestreden worden, omdat het híer voor ons een bedreiging vormt.
De reële dreiging in ons land lijkt ondertussen om te slaan in angst. Daarmee hebben de jihadgangers al een deel van de buit binnen. Toenemende angst bij ons, leidt tot toenemende zelfbewustheid bij radicalen. En dat leidt weer tot toenemende kans op radicalisering van andere jongeren. De openbare oproep aan militairen om op weg naar de kazerne geen uniform te dragen is het verkeerde medicijn. Heel Nederland weet nu dat zelfs onze militairen, die de weerbaarheid van onze samenleving symboliseren, schuilgedrag moeten vertonen. Vice-premier Asscher probeerde het in zijn persconferentie na de ministerraad te bagatelliseren. Het was een ‘voorzorgsmaatregel’ en dan ook nog slechts een ‘advies’. In werkelijkheid blijkt het geen advies, maar een opdracht die militairen niet naast zich neer mogen leggen. Asscher zat ernaast. Het is de omgekeerde wereld. Radicalen mogen in ons land openlijk de straat op om geweld te verheerlijken, en daarmee onze manier van leven te bedreigen. Dat is de vrijheid die blijkbaar in ons land bestaat. Maar de vrijheid van een militair om normaal in zijn uniform te reizen offeren we in no time op.
Een kabinet dat de veiligheid van ons land voorop zet, verschuilt zich niet achter de rug van Willibrord Davids, en reageert niet op de dreiging uit Syrië door onze militairen hier te vragen zonder uniform te reizen. Het kiest ferm positie in ons eigen land, het steunt de landen die voor onze veiligheid tegen ISIS optreden en is bereid daar zelf ook aan mee te doen.
