Er wordt soms gezegd dat men de laatste tijd, in Europa in het algemeen en Nederland in het bijzonder, vooral bezig is met verbieden. Van niet meer roken in de kroeg tot geen paddo’s meer bij de smartshop en ook cartoons moeten het soms al ontgelden. Het ligt dan voor de hand om, in Nederland, de aanwezigheid van de Christen Unie in het kabinet als schuldige aan te wijzen; samen met het CDA optrekkend tegen alles dat onbehoorlijk kan zijn.
Niet verwonderlijk dat er juist nu een campagne is tegen onbewust asociaal gedrag. Maar wat is onbewust en, sterker nog, wat is nu precies asociaal en wat niet? Die grens kan soms vaag zijn en daar ligt de onderliggende reden van de verboden; we zijn op zoek naar wat die grenzen nu zijn. We willen graag deze vage grenzen vastleggen; een project dat dus gedoemd is te mislukken. Met een verbod zijn die grenzen tenminste lekker duidelijk; gewoon niet roken in de kroeg! Daar zijn al kanttekeningen bij geplaatst, maar gekker wordt het nog bij andere verboden en regels.
Wat is de Nederlandse identiteit, hoeveel kost een allochtoon, welke drugs zijn nu eigenlijk erg en hoe erg? We willen in dit onzekere leven ineens wel iets te graag weten waar we aan toe zijn. Bestaat de Nederlandse identiteit uit haringhappen, ook al houdt niet elke blauwogige jongeman van haring? Terwijl partijen aan de ene kant terecht de vraag naar deze identiteit willen nuanceren, slaan zij zelf aan de andere kant RVS noppen in het troittoir. RVS noppen die de grens aangeven; het terras loopt tot hier en niet verder. Er zit natuurlijk een logica in; dat het terras niet de hele straat is. Maar hoe ver ga je? Staat een stoel hier goed, mag je hier roken en daar drinken, of net maar tot daar? De vraag is of dat heel erg uitmaakt, maar voor de zekerheid slaan we alvast RVS noppen in het troittoir; dan is het tenminste duidelijk. Dan kun je mensen tenminste bekeuren, buitensluiten of terecht wijzen.
Het eigen initiatief, de eigen interpretatie moet weg; iedereen is immers gelijk. Dus sturen we “samenscholende” rokers voor het kantoor weg omdat de jongeren van een nabijgelegen school soms voor overlast zorgen. Daarom mag je hier drinken en aan die kant van de nop niet, daarom moet de vluchtweg voor de machinist in een overvolle trein vrij blijven, daarom de Nederlandse identiteit Rood-Wit-Blauw en niet bijvoorbeeld Oranje, behalve als er voetbal is. Het probleem in Nederland zijn niet de Christelijke partijen die graag godslastering verbieden an sich. Nee, het probleem is dat we vooral zelf niet meer na willen denken over redelijkheid, maar liever de veiligheid van een RVS nop in het trottoir aanhouden.
Diezelfde angst voor dat we misschien buiten het Nederlander zijn treden, drijft ons in de armen van hen met de bijbelcitaten, de RVS noppen of het algehele rookverbod. De regelzucht slaat om zich heen, tot het absurde aan toe, maar we hebben deze wellicht wel aan ons zelf te danken. Een vrije maatschappij bestaat ook uit waarlijk vrij zijn. Wellicht zullen slechts anarchisten afzien van enige regelgeving om iedereen ook echt een graad van vrijheid te garanderen. Zodra we echter graag vast willen nagelen waar iedereen precies aan moet voldoen moeten we ook niet opkijken van fysieke nagels in onze leefomgeving. Geert Wilders en André Rouvoet hebben we nu nodig om ons te wijzen op het feit dat er ergens een grens is en we kunnen ze weer aan de kant zetten als we door hebben dat deze grens niet vast te leggen is met strakke markeringen die altijd en overal gelden.
