Almere heeft grootstedelijke pretenties. Er moet een hogeschool komen, ja, een universiteit! En hoogbouw moet er komen, met een peperdure lightrailverbinding naar Amsterdam. Allemaal in het kader van ‘de redding van de Randstad’ zoals dat zo mooi in de Volkskrant van vandaag valt te lezen. Mooiste is nog wel: u en ik mogen dat allemaal betalen. Het kost een paar miljard, maar dan heeft die ene procent van Nederland die daar wil wonen ook wat. Het wegzakken in de modder De bouw van die achterlijke Noord-Zuidlijn op kosten van de hele Nederlandse bevolking ‘want het is de hoofdstad en die is toch een beetje van ons allemaal’ was natuurlijk al waanzinnig. Miljarden pompen in een verbinding waarmee toekomstige(!) bewoners vervoerd moeten gaan worden, is te zot voor woorden. Hadden we in de rest van Nederland geen problemen, alla, dan had het Rijk zijn gang mogen gaan. Maar wellicht is het in dit geval goed eerst eens de problemen op te lossen voor mensen die al wél bestaan.
Helaas is dat een utopie. Voor de Randstad is geld immers ‘de enige hobbel’. De Randstad heeft de juiste man op de juiste plaats en lobbiet vrolijk het ene na het andere geldverslindende megaproject bij elkaar. De meeste Haagse politici wonen zelf in de Randstad, dus waarom zou je verder kijken? Dat de Stadsregio Arnhem Nijmegen al decennia smacht om twee snelwegbruggen en een betere ontsluiting naar Duitsland en Brabantstad kampt met gigantische infrastructurele vraagstukken, is binnen de Haagse context amper relevant. Geld kan maar een keer worden uitgegeven en dat betekent in Amsterdam of Den Haag. Logisch toch?
Niet helemaal. Immers, de Randstad is al lang niet meer alleen de Randstad. In hoog tempo is heel west, midden en zuid Nederland verworden tot één verstedelijkte zone. Wie in Helmond vertrekt, kan per trein via Eindhoven, Tilburg, Breda, Dordrecht, Rotterdam, Den Haag, Amsterdam door één lange stad reizen. In Noord-Brabant wonen meer dan 2 miljoen mensen, ongeveer even veel als in Noord-Holland. Het gebied is bovendien verstedelijkter dan laatstgenoemde provincie. Ook de regio Arnhem-Nijmegen is één grote stad, slechts nog gescheiden door bouwterreinen bij Lent en Arnhem Zuid.
Waarom worden miljarden gepompt in die postzegel rond Amsterdam, opgehoest door een bevolking die verder verstoken blijft van dergelijke infrastructurele gelden? Voorbeeld. Tussen Breda en Utrecht ligt alleen een snelweg. Deze zou, onder normale omstandigheden, een reiziger met ongeveer 35 minuten van Utrecht naar Breda brengen. Maar omdat er geen spoor tussen beide steden is aangelegd (per spoor duurt de reis via Den Bosch of Rotterdam liefst 75 minuten), staan er dagelijks enorme files en duurt die reis per auto zeker een uur, als het niet meer is.
Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat deze spoorlijn zo’n negentigduizend reizigers per etmaal te vervoeren zou krijgen, uit Brabant, Zeeland en Antwerpen, de reisduur voor al deze mensen per trein met zo’n veertig minuten zou verkorten (andere koek dan een kwartier tijdwinst tussen Amsterdam en Rotterdam) en dat het de problemen op twee belangrijke noord-zuid-snelwegen door Nederland, de A27 en A16, aanzienlijk zou verminderen. Kosten voor de bouw, gecombineerd met de al geplande verbreding van de A27, rond de 2,5 miljard.
In Breda en Tilburg en omstreken wonen op dit moment opgeteld zo’n 500 duizend mensen. In Antwerpen en Zeeland ook. In Utrecht, Tilburg en Breda staan al hogescholen en universiteiten, evenals over de grens in Antwerpen. Elke dag reizen er al tienduizenden mensen heen en weer. Als het de Kamer al verschrikkelijk veel moeite kost de minister te bewegen de aanleg van deze spoorlijn te overwegen, waarom zou er dan ook maar kunnen worden gedácht over het aanleggen van een lightrailverbinding tussen een geplande woonwijk in Almere en Amsterdam? Een project dat bovendien ruim tweemaal zo duur is, grotendeels betaald door mensen die daarvan nooit gebruik zullen maken?
In internationaal perspectief is het waanzin om binnen een klein, sterk verstedelijkt land als Nederland, de nadruk te leggen op een deelregio. Kortgezegd: de Randstad moet verdwijnen uit Den Haag. Onze regering zit daar voor heel Nederland. Er moet stantepede een einde komen aan het fnuikende Hollandocentrisme dat de bugettering van de Nederlandse overheden sinds 1648 bepaalt. Nederland is groter dan Amsterdam en Den Haag. Veel groter. Infrastructurele gelden moet dan ook evenredig over de hele Nederlandse stedelijke agglomeratie worden verdeeld.
