Nu ik de afgelopen paar jaar met wanhoop heb aangezien hoe in mijn geboorteland (USA) en hier in mijn aangenomen vaderland (NL) met belastingopbrengsten wordt omgegaan, lijkt mij de tijd rijp voor een andere invulling. Laat ik vooropstellen dat ik vind dat we veel belasting betalen met z’n allen. Dit is het enige geld dat ik afsta zonder ook maar iets te zeggen te hebben over hoe het wordt gebruikt. In feite kun je het vergelijken met het ritueel verbranden van de helft van je inkomen, want je “eigen” inbreng is toch niet zichtbaar.
De overheid moet in een democratie vele belangen dienen en heeft de belastingopbrengsten nodig om al die belangen te dienen. Er zijn echter veel belangen die ik niet wil dienen en veel andere belangen die mijns inziens onvoldoende worden bediend.
En dit geldt voor iedereen; iedereen die belasting betaalt heeft bepaalde belangen. In een democratie horen de belangen van de meerderheid te worden bediend, niet de belangen die slechts een minderheid wenst te prefereren. Diezelfde minderheid wordt dan namelijk een special interest groep en dat is juist niet de intentie van een transparante democratie.
Kapitalistische democratie
In de USA en in Nederland pretenderen wij een open, kapitalistische democratie te zijn. Met rechten en plichten die het algemeen en eigen belang bedienen. De overheid moet zorgzaam zijn, maar de vraag is hoe zorgzaam.
Mijn voorstel voor een transparante kapitalistische democratie zou het volgende zijn :
Je betaalt jaarlijks een X bedrag aan belastingen, los van de BTW. Stel dat je van 50% zelf mag aangeven waaraan het geld niet mag worden uitgegeven (denk bijvoorbeeld aan de publieke omroep) en dat 50% van bedrag X het algemeen belang dient. (Ik zie overigens liever 100% eigen allocatie, maar daaruit volgt anarchie.) De overheid krijgt dan 50% van de belastingopbrengst om waar nodig datgene te doen wat ondergewaardeerd blijft, maar is verplicht de andere helft uit te geven zoals de belastingbetalende populatie aangeeft. Dus als hele massa’s belastingbetalers geen publieke omroep willen, moet daar ook naar gehandeld worden. Het volk heeft dan gesproken.
Rijnlands model
Het moet afgelopen zijn de financiële behoeften te bedienen van mensen die weinig of geen belasting betalen en alleen een mini-achterban vertegenwoordigen. Daarmee wordt onze democratie veel transparanter en uiteindelijk is iedere belastingbetaler een aandeelhouder van de overheid. Met dezelfde rechten en plichten die we in het Rijnlandse model zo graag de aandeelhouders van een bedrijf opleggen.
Nogmaals: het is zinloos en ondemocratisch om te streven naar een wereld waarin minderheidsbelangen voorrang krijgen. Een stukje extra vrijheid voor de kiezer verhoogt bovendien de betrokkenheid bij de politiek. Sterker nog: als Bos belastingen wil gaan verhogen om zijn tekorten weg te werken, is dat prima. Ik wil best meer betalen als het geld wordt gebruikt op de goede manier.
Als we een paar jaar zouden kunnen proefdraaien met alle belastingbetalers die aangifte doen, kunnen we uiteindelijk zien welk effect het zou hebben. De overheidsuitgaven kunnen dan worden gekoppeld aan wat de echte meerderheid der kiezers wil. Dan is er pas echt sprake van een open, transparante democratie.
Een voorbeeld:
Over het doel van 50% belastinggeld mag Wouter Bos beslissen. Van de andere 50% mag niets naar:
– Publieke omroep.
– Subsidie voor religieuze groeperingen.
– Gemeenten buiten de Randstad.
– Musea die een ander dan het algemeen belang dienen.
– Risico compensatie voor domme spaarders.
