Dan lees je een roman waar je uit bewondering steil van achterover kiept en wat gebeurt er? Helemaal niets. Geen recensies, geen Martin Ros die schuimbekkend de loftrompet steekt, geen landelijke winkelverspreiding. En dat allemaal omdat uitgever de Bezige Bij het manuscript van Frank van der Linden niet geschikt achtte voor publicatie. Een blunder van jewelste. Van der Linden heeft zijn roman onlangs in eigen beheer uitgebracht.
Onomwonden wordt in Van De Levenden Niets Dan Goeds een moord bekend. Brutaalweg vanaf de omslag. Tijdens de live op tv uitgezonden rechtszaak houdt de dader een pleidooi voor de vanzelfsprekendheid van zijn daad. Maar schrijver Frank van der Linden verplaatst zijn roman vervolgens naar de mensen wier leven door deze Mikkel is beïnvloed. Dat een moordzaak ontaardt in een waar mediaspektakel tekent het Nederland van nu, waarin het verkondigen van een mening belangrijker is dan onderbouwing en argumentatie, het korte lontje en onderbuikgevoel meer aandacht krijgen dan de polemiek. Voortdurend sluimert de tijdgeest op de achtergrond in deze opvallende zedenroman.
Vernuftig
In plaats van een lineaire verteltrant gaat de schrijver uit van een constructie die op zijn minst ongewoon is, gedurfd en buitengewoon vernuftig. Situaties die terloops worden aangeroerd door het ene personage komen verderop in uitgewerkte vorm terug via een ander karakter. Voortdurend kantelt het verhaal van heden naar verleden en omgekeerd. Doordat personages afwisselend plot, bijrol en hoofdrol vervullen geven ze aldoende ruggengraat en fundering aan het boek.
Ingewikkeld? Ontoegankelijk? Geen moment. Het boek leest als een trein. En dat is nog niet alles. Van der Linden blijkt een tamelijk briljant schrijver. Met een wonderlijke woordenschat houdt hij de lezer met ruim zeshonderd pagina’s evocatief proza en zwierige scènes bij de les. Ondanks de documentaireachtige contour ontvouwt het verhaal zich in het hoofd van de lezer als een psychologische speelfilm. En de hoofdpersonen? Ze blijven maar rondspoken zelfs wanneer je boek even terzijde legt.
Expliciet seksueel
De kasteelheer en zijn echtgenote, Cedric en Sharleen de opgroeiende pubers, hun gouvernante en natuurlijk Mikkel, duivelsredenaar in de rechtszaal, pleitbezorger van zijn eigen inborst: Van der Linden daalt diep af in deze en meerdere zieleroerselen. Hij haalt karaktertrekken naar boven die niet altijd fijnbesnaard zijn, maar wel opvallend seksueel van aard, op het ongekend expliciete af. In de handen van een matig schrijver reden voor het krommen van de tenen. Van der Linden verliest echter geen moment zijn greep op zijn personages en houdt daarmee dus ook het verhaal op stoom. Telkens kneedt en boetseert hij ze tot mensen van vlees en bloed aan de hand van persoonlijke motieven, gevoelens en onhebbelijkheden. De tieners Cedric en Sharleen komen wat volwassener over in verhouding tot hun leeftijd; echt storend voor het verdere verloop van het verhaal is het niet.
Van De Levenden Niets Dan Goeds vertoont raakvlakken met het werk van niet de minsten. Met Michel Houellebecq deelt Van der Linden het schijnbaar achteloos rondstrooien van sneren over tekortkomingen van mens en maatschappij. Misdadiger Mikkel is het omgekeerde equivalent van Jean-Baptiste Grenouille, de moordende parfumeur in Patrick Süskinds Het Parfum. Werd diens moordlust aangewakkerd door een zoektocht naar de perfecte lijfgeur, Mikkel rechtvaardigt zijn moordmotivatie omdat aan vrouwen ‘de geur van het promiscue bestaan kleeft. Een cocktail die laffe lucht walmt! Geur transformeert tot stank en jullie spleet ademt die uit! Jaar in jaar uit. Onafgebroken! Jullie verzameling aan trofeeën dijt uit, oeverloos, en het vat waarin je die bewaart krijgt onmiskenbaar de trekken van een beerput. Elke door private snuifjes ieder zijn private stank.’
Filosoof van het kwaad
Evenals ‘filosoof van het kwaad’ Georges Bataille schrijft Van der Linden vanuit een fascinatie voor geweld, erotiek en de dood. En deze fascinatie kun je maar het beste zo opschrijven: schaamteloos, ongegeneerd, je niets aantrekkend van de grenzen van de goede smaak. Wie snel aanstoot neemt kan dit boek beter niet lezen. Dit is niet zomaar een doordeweekse roman. Uitlezen betekent participatie: de lezer wordt beurtelings voyeur en ooggetuige én raakt gaandeweg onder de indruk van dit ongelooflijke boek. Dat Frank van der Linden dit alles voor elkaar krijgt mag gerust een literaire sensatie worden genoemd.
Van De Levenden Niets Dan Goeds is te bestellen bij Boekhandel Spijkerman of rechtstreeks via de schrijver: f.v.d.l.bupvuno-apestaartje-kpnmail.nl (Prijs: 27,50 euro).
