De gemeenteraden zijn weer aan de beurt om gehusseld te worden, dus onze politieke vrienden trekken andermaal de straten op om, weer of geen weer, de goede bedoelingen te verspreiden (al dan niet met extra sjaal). Een verloren missie eigenlijk, want iedere zichzelf respecterende democraat legt de uiteindelijke beslissing voor zijn of haar rood te kleuren hokje gewoon neer bij het feilloze (want wiskundige) programma dat StemWijzer heet.
Neem nou de verkiezing voor de gemeenteraad in Utrecht. In twee minuten en dertig vragen weet het Instituut voor Publiek en Politiek je loepzuiver te vertellen welke partij jouw voorkeur verdient. En waarom. Geen populair geschreven partijboekjes, geen minutieus uitgedokterde campagnestrategieën en vooral: geen zeepkistjes. In plaats daarvan kun je zelf aangeven wat je wel en niet belangrijk vindt, door bepaalde onderwerpen meer gewicht te geven en zelfs partijen uit te sluiten van deelname.
Stelling nummer 13
Het voornaamste issue in de Utrechtse politiek van dit moment is ongetwijfeld stelling nummer 13: Het moet gemakkelijker worden voor winkeliers om uithangborden en lichtreclames te plaatsen. Geef je hier omwille van je neongerelateerde wensen wat meer nadruk aan door het betreffende hokje aan te vinken, dan kost dat TON en de VVD belangrijke punten; de enige twee partijen die het aandurven op deze bestuursbreker indifferent te zijn. Om nog maar te zwijgen over het effect dat het heeft op partijen die tegen zijn, zoals Groenlinks of de ChristenUnie (omdat het aangezicht van het stedelijk centrum er teveel door aangetast wordt resp. de binnenstad overwoekerd wordt door commercie), terwijl je zelf niet kan wachten tot je door reclameborden van Hunkemöller de gracht niet meer kan zien. Vind je het daarentegen ongehoord dat er anno 2010 nog steeds huwelijken tussen twee mannen voltrokken mogen worden, dan kun je vanachter je homofobe bureautje aangeven dat ambtenaren alle recht hebben dat te weigeren. Een extra aandeel voor je stem in de ChristenUnie, de enige die vindt dat er nog voldoende plaats is voor schending van gelijke rechten. Op religieuze gronden, uiteraard.
Daarnaast kun je er dus voor kiezen één of meerdere partijen niet mee te nemen in het uiteindelijke overzicht. Stel, je hebt een hekel aan alles VVD of je bent zo klaar met Jan Peter dat zelfs op gemeentelijk niveau een rol van het CDA ondenkbaar is. Dan zet je die partijen gewoon buitenspel. Altijd commentaar hebben op Femke Halsema of Agnes Kant en bang zijn dat het lokale hoofdkwartier van hun partijen hoog scoort in je resultaten waardoor je als versluierde socialist verschrikkelijk door de mand valt, kan daar ook een reden voor zijn. Het potentiële raakvlak tussen hun plannen en jouw ideeën ten spijt.
Wiskundige formule
In het uiteindelijke resultaat van de StemWijzer krijg je vervolgens een overzicht van alle stellingen, jouw standpunten naast die van de partijen die je schifting overleefd hebben en de onvermijdelijke overwinnaar, op de voet gevolgd door partijen die er al dan niet aanzienlijk andere gedachten op nahouden. Democratie ten voeten uit, teruggebracht tot een waterdichte wiskundige formule. Wat rest is het hokje naast de partij met de grootste groene balk rood kleuren, huiswaarts keren en kijken wat voor decepties Ferry Mingelen uit de hoge hoed tovert.
Nee, dat zit wel snor, zo’n foutloos systeem. De verwachting is dan ook dat de discussie over het rode potlood versus de digitaal ingevoerde stem op termijn overbodig zal worden, omdat je in het stemhokje de dertig vragen – al dan niet voorzien van extra gewicht – naar je beste inzicht beantwoordt en de computer vervolgens zelf berekent wat nou wijsheid is. Ook zal je stem in procenten opgedeeld worden, zodat ook de partijen die een iets kortere groene balk hebben jouw democratisch berekende aandacht krijgen. Zo wordt je politieke voorkeur optimaal over alle splijtzwammen verdeeld, en hoef je niet bang te zijn dat je als individu ondervertegenwoordigd wordt. Een eis zal dan wel moeten zijn dat ook de politieke beslissingen in procenten opgedeeld worden, om het volk zo goed mogelijk te kunnen dienen. Het kan dus zijn dat de lokale trouwambtenaar acht procent van de homohuwelijken aan zijn minder moreel bezwaarde college overlaat, terwijl Utrecht een kwart van het gemeentelijk vervoersbedrijf terugkoopt, veertig procent van de Jaarbeurs uit het centrum verhuist en de Oudegracht slechts deels autovrij wordt. Om plaats te maken voor 75 procent meer uithangborden en lichtreclame.
