Spreek met twee woorden. Help eens een bejaarde de straat over te steken. Gooi kauwgom niet op straat, maar in de afvalbak. Wees een heer in het verkeer. Niet met de deuren slaan. Niet op de stoelen staan. Oh, en drugs zijn slecht, het gezin is de hoeksteen van de samenleving en euthanasie en het homohuwelijk mogen dan in de Nederlandse wet zijn opgenomen, eigenlijk zijn het gewoon verdorven nieuwerwetse fratsen.
Met het oog op de ras naderende Gemeenteraadsverkiezingen, heeft Jan Peter Balkenende zijn favoriete stokpaardje maar weer eens van stal gehaald. Want een gebrek aan Normen en Waarden, dát is wat er mis is met dit land. De financiële crisis, de discussie over de Nederlandse troepenmacht in Uruzgan? Eigenlijk zijn het allemaal marginale problemen. Sterker nog, waarschijnlijk zouden we deze kwesties helemaal niet spelen als we gewoon allemaal wat beleefder waren.
Fittie
De afgelopen jaren was het eigenlijk angstvallig stil op het Normen & Waarden-front. Maar nu is het verkiezingstijd. En dus staat respect weer op de politieke kaart. Als een ware evangelist verspreidt onze premier weer zijn blijde boodschap. ‘Respect is niet door de politie te paard af te dwingen, maar het begint thuis in het gezin,’ zo oreerde hij onlangs op een partijbijeenkomst in Noordwijk. ‘Onze anonieme samenleving leidt tot verschraling; opstaan in de tram voor een ander moet een natuurlijke houding zijn, geen uitzondering.’
Het liefst haalt de premier zijn fatsoenoffensief echter van stal om er een collega-politicus mee om de oren te slaan. Meest recente aanleiding: het feit dat burgemeester van Amsterdam Job Cohen heeft besloten voorlopig geen coffeeshops in de buurt van scholen te weren, ondanks afspraken in het regeerakkoord daarover. ‘Onfatsoenlijk’, vindt de charismatische premier. ‘Mijn oproep is gewoon normaal te doen en, als er afspraken zijn gemaakt, je daar ook vervolgens aan te houden.’
Liegen
En daar heeft Balkenende een goed punt te pakken. Afspraak is afspraak, het geeft geen pas om daar vervolgens – publiekelijk nog wel – op terug te komen. Dat is onbeleefd van Job Cohen. Zoiets zou Jan Peter Balkenende dan ook nooit doen. Daar is hij namelijk veel te beleefd voor. Net als liegen. Ook iets waar we Jan Peter Balkenende nooit op kunnen betrappen. Want dat zou moreel verwerpelijk zijn. En in het geheel niet Christelijk natuurlijk.
Ondertussen lijkt het er echter verdacht veel op dat de premier de Nederlandse Kamer in de aanloop naar de inval in Irak onjuist en onvolledig heeft geïnformeerd. Hij heeft namelijk niet gelogen, maar zou ‘met de kennis van nu hooguit destijds een andere keuze hebben gemaakt’. En oké, ‘het was beter geweest als het kabinet completere informatie had gegeven aan de Kamer.’
Maar dat is in het geheel niet onfatsoenlijk, zo vindt de fatsoensrakker zelf. Net als het feit dat hij eerder al coalitiepartij PvdA in de problemen bracht door het Irak-rapport van de Commissie Davids rücksichtslos van tafel te vegen. Een strategie waar zijn CDA sowieso het patent op heeft. Sterker nog, voormalig persvoorlichter Jack de Vries lijkt zijn huidige functie als staatssecretaris van Defensie vooral te danken te hebben aan de slinkse wijze waarop hij belastende informatie over andere politici aan de pers doorspeelde. Jan Peter Balkenendes boodschap is dus eigenlijk: Normen en Waarden zijn belangrijk, béhalve als het even niet uitkomt. Of hij na de Gemeenteraadsverkiezingen als winnaar of verliezer uit de bus komt; de tijd zal het leren. Maar de Huichelaar van 2010 trofee kan hij in ieder geval vast in zijn zak steken.
