Op vrouwengenres wordt neergekeken. Als Agnes Kant de politiek een soap noemt, is het duidelijk dat ze er niet van geniet. ‘Libellelezeres’ is een scheldwoord in de blogosfeer. En geen enkele weldenkende single vermeldt in een dating profiel romantische komedies zoals The Accidental Husband als favoriet. En dat is jammer, want de soapafkeurders, Libelleranters en romcomvermijders liegen waarschijnlijk. Vrouwengenres zijn onverminderd populair, en niet alleen onder vrouwen. Lofzangen op sport zijn makkelijk te vinden en vrijwel altijd voorspelbaar. Wat is er eigenlijk mis met de romcom?
Saai en stijf
De hoofdpersoon van The Accidental Husband (2008) is een soort stijve liefdesdokter, die de luisteraars van haar New Yorkse radioshow adviseert te gaan voor een betrouwbare man die zich volwassen gedraagt. Ze weet zelf duidelijk wat ze wil en is dan ook netjes verloofd met zo’n man: stabiel maar ondraaglijk saai. Engels bovendien. Dan ontmoet ze een brandweerman die alles belichaamt dat ze verafschuwt: hij is ongemanierd, onbeholpen en – daardoor natuurlijk – vreselijk charismatisch. Na een boel hindernissen (moedwil, misverstand, leugens) te hebben overwonnen, vinden ze elkaar. De film eindigt wanneer we zien hoe de hoofdpersonen niet alleen verliefd naar elkaar kijken, maar ook naar de zwangere buik van de liefdesdokter – die nu adviseert je hart te volgen.
Het plot van alle romcoms is hetzelfde. Wanneer je er drie in een weekend kijkt, heb je er eigenlijk maar één gezien (of misschien wel allemaal). Een romcom is een formulefilm. De boodschap die wordt doorgegeven in zulke Amerikaanse romcoms is tenenkrommend. Het is er een van de heteroseksuele queeste naar romantische liefde, de sprookjesbelofte van happily-ever-after. Deze romcom is naast seksistisch ook nog eens overdreven patriottistisch. New Yorkse brandweermannen zijn sinds 9/11 übermannen wiens heldenstatus onbetwistbaar is.
Injectienaald
Feministen hebben vanaf de Tweede Golf voortdurend kritiek geuit op populaire cultuur gericht op vrouwen. Zo beschreef Rosalind Coward in 1984 hoe damesbladen en bouquetreeksen vrouwenverlangens aanspreken en sturen. Ze beloven een volmaaktheid die uiteraard niet bestaat. Deze feministen gingen daarbij uit van een instrumentalistische visie op de media die vaak wordt vergeleken met een injectienaald: het publiek neemt de mediaboodschap kritiekloos over. Feministen probeerden tegenover deze foute mediaboodschappen goede boodschappen te plaatsen. Het bleek echter dat geen vrouw die wilde lezen, eigenlijk ook de feministen niet.
Er ontstond een duivels dilemma: een aantal feministische communicatiewetenschappers worstelde met het plezier dat ze zelf ontleende aan die ‘foute’ boodschappen. Zij werden er geen suffe huisvrouwen van, waarom zouden anderen dat dan wel worden? Dit leidde er toe dat er af werd gestapt van het injectienaaldmodel en dat er meer gekeken werd naar de wijze waarop vrouwen betekenis geven aan, bijvoorbeeld, Dallas.
Anti
Die betekenis kan velerlei zijn. Dergelijke popcultuur kan afleiding zijn, of ontspanning. Je kijkt ernaar voor praktische tips of juist om je te ergeren aan de anti-heldinnen die deze genres vaak bevolken. Dat je van een film geniet, betekent niet dat je alles klakkeloos overneemt wat je ziet. De liefdesdokter uit bovenstaande film is onuitstaanbaar. Niets lekkerder dan je anderhalf uur beter voelen dan deze stamelende, stuntelende Uma Thurman die voortdurend – want zo hoort het – de verkeerde keuzes maakt.
Linda Duits is als Universitair Docent verbonden aan de afdeling Communicatiewetenschap van de Universiteit van Amsterdam. Ze heeft een enorme hekel aan romcoms en kijkt ze daarom heel vaak.
