De martelaar als pleister op de zonde

28-03-2010 14:05

Seksueel misbruik gepleegd door Rooms-katholieke geestelijken, eigenlijk zou het geen nieuws mogen heten, eigenlijk hoort het onderwerp niet thuis in actualiteitenrubrieken. Goed, er breekt nu een abces open. Een generatie slachtoffers is in de herfst van hun leven en eindelijk doorbreken zij hun stilzwijgen. De daders zijn veelal dood en begraven, de misdrijven verjaard. Maar de slachtoffers vinden gehoor en dat zal hen tot steun zijn bij het (alsnog) verwerken van hun trauma’s.

De reacties zijn voorspelbaar: de pers duikt erop als een roedel yuppen op een grachtensloep op de eerste mooie dag van het jaar, de atheïsten kloppen het schuim om de mond nog eens extra op om royaal vlokkend van hun verontwaardiging over het gif dat religie heet kond te doen, andersgelovigen zijn blij dat het niet over hen gaat (moslims), prefereren het in de familie te houden (grefo’s) of boeit het helegaar niets want zijn toch wel het bokje, uiteindelijk (joden). En de Moederkerk zelf? Die blijkt, zoals wel vaker in de 2000 jaar van haar bestaan, onaantastbaar. Of had u verwacht dat dit, na de Reformatie, de Verlichting, de rol van de kerk in WOII en de ontkerkelijking wél de nekslag zou zijn voor dit instituut? Natuurlijk niet.

Het is al eeuwen publiek geheim dat priesters het celibaat met voeten treden. In Geuzenliedboekjes uit de zestiende eeuw was dit al een geliefd thema:

Liet elck Paep sijn hoerery
En troude een huysvrouw met eeren
In vrede sou elck leuen bly
En oock voldoen t’gebodt des Heeren

Martelaarschap
De ophef die nu over het kindermisbruik ontstaat past wonderwel bij een belangrijke pijler van het katholicisme: het martelaarschap. Een beetje lijden en underdog zijn, ze zijn er niet vies van binnen de RKK. Het persoonlijke, fysieke leed van de martelaren die op zeer geraffineerde en sadistische wijze een kopje kleiner werden gemaakt door de heidenen is door de eeuwen heen met gretigheid en een onmiskenbare wellust bezongen en uitgebeeld. Een aansprekend voorbeeld hiervan is de heilige Sebastiaan, volgens de overlevering een jonge christelijke Romein die als straf voor zijn zendingsdrang naakt aan een paal gebonden werd en met pijlen doorzeefd. Een geliefd motief voor Roomse kunst. Sebastiaan wordt steevast afgebeeld als een zeer aantrekkelijke, langharige jongeling in lendendoek. De heilige Agatha, gelukkig hebben we de schilderijen nog: hardcore SM.

Knuffelpaap
Het bekend worden van grootschalig seksueel misbruik vindt de Rooms Katholieke kerk vooral erg vervelend voor de Rooms-katholieke kerk. En daar is de martelaarsrol weer, zij het tegenwoordig zonder pijlen en nijptangen. Beperken we ons even tot Nederland: Knuffelpaap Antoine Bodar deed een hitsige en potsierlijke poging om als moderne martelaar symbolisch straf te mogen ondergaan en Kardinaal Simonis speelde zich met een even welgemikte als misplaatste Godwin in de kijker als bliksemafleider van alle woede en reuring.

De enig juiste maatregelen die de kerk kan nemen, te weten excommunicatie voor plegers van seksueel misbruik, openheid over de misstanden en volledige medewerking aan justitieel onderzoek, worden niet genomen. Nee, men volstaat met een brief of twee en kiest wat martelaren die zich opofferen voor de Moederkerk, niet voor de slachtoffers van seksueel misbruik. Zoals alles al eeuwen puur symbolisch is in de katholieke traditie, van hostie tot biecht, zijn ook dit loze gebaren die niets wezenlijk veranderen aan de geperverteerde verstrengeling van angst, celibaat, schuldbesef, zeggenschap over het zielenheil van gelovigen en macht waarin misbruik welig tiert.

Het is geen nieuws, het gaat al 2000 jaar zo en zal met schandalen en schisma’s en al nog eeuwen voortduren. De Roomse kerk die zich bekommert om het echte leed van haar slachtoffers in plaats van om het symbolische leed van haar martelaren, dát zou pas groot nieuws zijn.