Eindelijk kwam de PVV dan met haar kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen. Enkele nieuwe gezichten, maar vooral veel vertrouwelingen van Wilders: bestaande Tweede Kamerleden, fractiemedewerkers, een Europarlementariër en Haagse gemeenteraadsleden. Een deel van hen bleek direct controversieel: de nummer drie heeft ooit een imam verdedigd die Wilders het land uit wil zetten, de nummer vijf is ooit aangehouden voor verboden wapenbezit, de nummer negen bleek niet gepromoveerd, en ga zo maar door. Hoon alom.
Ondanks alle kritiek die je op Wilders kunt hebben, is deze kritiek overtrokken. Laten we eerlijk zijn: de nummer drie verdedigde de vrijheid van meningsuiting, de nummer vijf verdedigde het concept van zelfverdediging en de PVV-achterban weet – net als de rest van Nederland – niet wat een proefschrift is. Voor PVV-stemmers zijn dit allemaal details. Een betere vraag is of andere partijen hun lijsten zo goed op orde hebben. Drie voorbeelden.
Andere partijen
De PvdA-lijst moet nog uitkomen, maar duidelijk is dat mannen en vrouwen in de traditie van de PvdA om en om op de lijst zullen staan. Dit leidde er eerder al toe dat politici als Klaas de Vries en Frank Heemskerk op onverkiesbare plaatsen kwamen te staan, en de PvdA de voorkeur gaf aan diverse jonge vrouwen waarvan men zich intern afvroeg of ze niet eerst levenservaring op moesten doen. De oud-fractiemedewerkers van de PVV zullen geen ideale Kamerleden zijn, maar zijn Kamerleden als Lea Bouwmeester dan zo’n succes? Dwingt zij respect en gezag af, zoals de PvdA dat in haar kandidaatstelling vraagt?
Op de lijst van de VVD is een oud-deelraadslid van het Amsterdamse stadsdeel Oud-Zuid te vinden, die tijdens zijn raadlidmaatschap bezwaar maakte tegen het aanbieden van overheidsinformatie in het Turks, om niet veel later te pleiten voor informatie in het Engels vanwege de vele expats. De nummer 43 (bij stijgende VVD-peilingen geen slechte plaats) ontkende in alle toonaarden dat hij een dubbele moraal hanteert, maar het is dezelfde dubbele moraal als van een PVV-kandidaat die zero tolerance bepleit en zelf de wet overtreedt. Of: een kandidaat die tegen de islam is, maar wel imams verdedigt.
Bij de Partij voor de Dieren is Esther Ouwehand – nu nog Kamerlid – op een zijspoor gezet. Ze had zich wel gekandideerd maar komt niet op de lijst voor. De enige reden kan zijn dat de onderlinge verhoudingen bij de PvdD niet goed zijn, dat Esther geen vriendin is van Marianne Thieme, of dat ze te veel een eigen koers vaart. Wilders zet alleen vertrouwelingen op zijn lijst, maar de PvdD doet dat ook. Beide partijen zijn extreem gesloten bolwerken, waar je de leider kennelijk niet moet tegenspreken. Wat is de formele rol van een Kamerlid, vraag je je af.
Democratie
De PVV-lijst illustreert democratie in Nederland anno 2010. Je hebt geen maatschappelijke ervaring nodig om de politiek in te gaan, je moet een naprater van de leider zijn en je hoeft ook niet over principes te beschikken. Wat zou het fijn zijn als deze problemen uniek voor de PVV waren, maar dat zijn ze niet. Natuurlijk gelden deze kwalificaties niet voor iedere Kamerkandidaat, maar het geldt wel voor veel meer mensen dan die paar idioten op de lijst van Wilders. Iedereen die erover klaagt: hoog tijd om uzelf eens te kandideren.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie.
