Belachelijk vindt men het, die nieuwe richtlijn van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) waarin mensen met een zelfmoordwens door hun psychiaters naar buiten gestuurd worden om dan maar voor de trein te springen. Alsof we nog niet genoeg vertragingen hebben, met 200 aanrijdingen met personen per jaar.
De richtlijn
De Richtlijn omgaan met het verzoek om hulp bij zelfdoding door patiënten met een psychiatrische stoornis (PDF) behandelt allereerst de gevallen waarin de psychiaters daadwerkelijk iets kunnen doen. Patiënten die een weloverwogen beslissing kunnen en willen maken om hun leven te beëindigen kunnen via hun psychiater in een traject terecht komen waarbij ze middels een overdosis medicijnen kunnen rekenen op een zachte, menswaardige dood.
Voor patiënten die echter te labiel bevonden worden om een dergelijke weloverwogen beslissing te maken, zijn er echter minder opties. De richtlijn van de NVvP geeft de behandelende psychiater twee mogelijkheden om een doodswens van dit soort patiënten te honoreren: alsnog hulp bij zelfdoding verlenen en vervolging riskeren of de patiënt de mogelijkheid geven zelf een einde aan zijn leven te maken door bijvoorbeeld vrijheidsbeperkende maatregelen op te heffen.
Eindelijk bespreekbaar
Deze richtlijn is een hele verbetering op de situatie zoals die nog niet zo lang geleden was: zelfmoord was in de psychiatrie niet bespreekbaar, en patiënten met een doodswens liepen dus tegen een muur aan als zij deze wens uitten naar hun behandelaars; hun doodswens werd simpelweg geïnterpreteerd als een schreeuw om hulp, aandacht of beide. Nu kunnen patiënten – mits ze voldoen aan de voorwaarden – kiezen voor een einde aan hun lijden: hun leven.
Dat patiënten op deze manier ‘opgegeven’ worden klinkt bepaald niet fijn, maar de alternatieven zijn nog minder aantrekkelijk. Je kan iemand immers niet oneindig behandelen of onder de medicijnen stoppen als dit toch niet werkt. Deze richtlijn geeft de behandelaar de kans om het lijden van de patiënt te beëindigen, of dit nou is door hulp bij zelfdoding te verlenen of door de patiënt de kans te geven de eer aan zichzelf te houden en het hem op zijn eigen manier te laten proberen.
Geen betere oplossingen
Deze nieuwe richtlijn leidt natuurlijk tot protest – zelfmoord is immers egoïstisch, tegen Gods wil en vreselijk voor alle betrokkenen – maar er zijn momenteel simpelweg geen betere oplossingen. Er is bijvoorbeeld geopperd om voor deze mensen ‘besluithuizen’ in te richten waar ze een definitieve beslissing kunnen nemen, maar de patiënt blijft te labiel om in aanmerking te komen voor hulp bij zelfmoord. Of er ooit een betere oplossing gevonden zal worden valt te betwijfelen.
Zelfmoord is en blijft een kwestie van zelfbeschikking. De enige die te beslissen heeft over het al dan niet beëindigen van zijn leven is het slachtoffer zelf, en dat is ook degene die beslist of er een trein, een touw, een mes of een apotheek bij komt kijken. Laten we mensen vooral dat fundamentele recht niet ontnemen – labiel of niet.
Janou Petit is vrijwilligster bij 113Online.
