Twee redacteuren van De Jaap, Joep Smaling en Linda Duits, zijn met elkaar in debat geraakt over het immer actuele onderwerp ´vrijheid van meningsuiting´. Smaling meent dat die onder druk staat omdat moslims symbolische overwinningen boeken door het voor elkaar te krijgen dat voor hen beledigende cartoons en tekenfilms niet gepubliceerd of uitgezonden worden, waarbij ze volgens hem steun krijgen van (progressieve) politici die onder de noemers ‘fatsoen en respect’ ons basisrecht op het vrije woord limiteren en daarmee een gevaarlijke knieval maken voor terreur. Duits erkent op haar beurt dat het bedreigen van mensen om kritiek op je normen, waarden en geloof te voorkomen ‘slecht’ is, maar noemt Smalings betoog ‘debiel’ omdat hij in zijn verhaal geen onderscheid maakt tussen radicale en vrijzinnige moslims, en tegelijkertijd iedereen die uit naam van het fatsoen zwijgt over bepaalde zaken (of deze nuanceert) medestrijders van de radicale islam noemt. De waarheid ligt ergens in het midden, in een groot en onverschillig vacuüm.
Smaling en Duits hebben allebei een punt. Ja, er zijn wel degelijk zorgelijke ontwikkelingen gaande met betrekking tot de bizarre ‘verzoeken’ van moslims. Moord en brand schreeuwend en bedreigingen uitend, soms zelfs geholpen door naar hun schoenen starende babyboomers: te vaak komen moslims weg met hun harde eisen door te dreigen met geweld. Maar het is niet zo dat de Nederlandse samenleving op het punt staat om zich in de walmende diepten van de sharia te storten, geholpen door progressieve politici die uit naam van fatsoen, moraal en respect hun mond niet open durven doen om hun recht op de vrijheid van meningsuiting te gebruiken.
Religieus denkraam
Een correcte en moraliserende houding voert in de huidige politiek de boventoon, maar er zijn zowel in Den Haag als in de samenleving voldoende tegengeluiden te horen. Links en recht zijn politici, bloggers, tekenaars en columnisten actief die zich niet inhouden en al dan niet solide onderbouwd (of goed getekend) een weerwoord aandragen. Sowieso lijkt het ondenkbaar dat het (radicale) moslims zal lukken om hun krappe religieuze denkraam op te dringen aan de gehele Nederlandse samenleving. Zolang moslims in hun eigen sociale kring hun eigen geloof en de daarbij behorende regels hanteren, interesseert het de meeste Nederlanders namelijk vrij weinig, maar zodra het hún persoonlijke sfeer dreigt te beïnvloeden, komt men heus wel in verzet tegen de hervormingswensen van de moslims. Tot die tijd is een aangepaste aflevering van South Park voor de meeste mensen gewoon niet voldoende om zich druk over te maken.
Sociaal midden
Ondertussen neemt men ter linker- en rechterzijde harder stelling tegen elkaars visie op het probleem, dat zeer ernstig is (volgens rechts) of helemaal niet bestaat (links). Dat levert ergens in het midden een vacuüm op waar de stilte leidt tot onverschilligheid. Niet alleen bij Nederlanders, ook bij moslims: een deel van de allochtonen integreert prima, een ander deel wil zich niet aanpassen, maar ook in hun sociale midden heerst rust in een wereld waarin mannen en kinderen voldoende Nederlands spreken en een baan hebben of naar school gaan terwijl vrouwen volgens moslimnormen en -waarden binnen blijven, amper Nederlands spreken en een doek over hun bol hebben. Daar heeft, op wat verdwaalde feministes na, niemand last van. Het zijn keurige mensen, ze doen ‘de dingen’ alleen net even anders dan Nederlanders. Nou en? Laat ze lekker – zoals ook de bible belt met rust gelaten wordt. Staphorsters spreken weliswaar prima Nederlands, maar op hetzelfde niveau als met ‘normale mensen’ kun je er ook niet mee communiceren, n’est ce pas? Ondertussen zijn ook zij actief om Nederland tot hun zedelijke heilstaat te bekeren. Weliswaar niet met geweld, maar geniepig, via kinddossiers en alcoholwetten.
Het debat is een spelletje welles-nietes geworden waarin beide kampen sterke en zwakke argumenten hebben. Maar de discussie gaat grotendeels over de hoofden van de mensen in het midden heen, omdat er op een dagelijks niveau gewoon niet zo veel aan de hand is. Om met een dooddoener af te sluiten: de soep wordt nooit zo heet gegeten als zij wordt opgediend.
Bart Nijman is doorgaans niet zo van het nuanceren maar denkt dat in deze situatie de waarheid écht in het midden ligt. En wil dat trouwens wel gewoon in alle vrijheid kunnen zeggen.
