Onlangs was de jaarlijkse nationale linkse hobby weer in het nieuws: ‘Zomergasten‘. Ieder jaar wordt er grootser aangekondigd wie de presentator van dienst is. Zelfs op hypermoderne media was het dan ook groot nieuws dat Jelle Brandt Cortius komende zomer het hoogtepunt van intellectueel verantwoorde televisie mag presenteren. Dat werd zelfs aangekondigd in De Wereld Draait Door, dus dan is het belangrijk. Het is echter vreemd dat Zomergasten nog zo geliefd is, het is een enorm gedateerd concept.
Zomergasten begon eind jaren ’80, ongeveer tegelijkertijd met Nederland 3. Het was een voortzetting van de marathoninterviews zoals die tot voor kort op Radio 1 te horen waren. Het was in de pre-internettijd ook erg interessant: Bekende Nederlanders, die ook nog eens iets te vertellen hadden, konden hun TV-avond samenstellen. In 1988 hadden we er ongeveer 30 jaar televisie opzitten, dus een mooi moment om terug te gaan kijken. Het was ook nog de tijd van voor de commerciële omroepen. Heel Nederland zag in die tijd dezelfde programma’s op een van de 3 publieke netten en dat was de TV. Voor het progressieve deel der natie was commerciële televisie helemaal ver weg. Daar keek je immers niet naar, dat was leeghoofdig amerikansime of iets dergelijks. Zomergasten was tenminste iets waar de ganse fatsoenlijke bevolking naar keek. Net als bij Koot en Bie kon je daar met jouw soort mensen over praten de volgende dag. Of zelfs nog na de vakantie on je het erover hebben, als je sufgeluld was over dat mooi Franse dorpje.
Deze Ons Dorp-idylle voor de hoger opgeleiden is anno 2010 echter volstrekt achterhaald. Er zijn 80 TV-netten en er bestaat zoiets als ‘het internet’. Daar kun je met een beetje zoeken alle TV-momenten vinden die je wilt hebben. Of je gaat naar het archief van de omroep. Belangrijker nog: internet heeft informatie gedemocratiseerd. Je hoeft niet meer eerst erkend intellectueel, schrijver of BN-er te zijn voordat je met de wereld mag delen wat jij interessant vindt. Van de persoonlijk jaren ’90 website tot het huidige Twitter: internet is ervoor gemaakt jou interesses te delen met de rest van de mensheid.
Het probleem met Zomergasten is dat intellectueel Nederland nog steeds eraan vast blijft houden. Eraan vasthangt als het laatste bastion van fatsoenlijke televisie met inhoud. En daar heeft intellectueel Nederland een beetje gelijk in. Zomergasten is, ondanks de TV-fragmenten, niet de zoveelste zappservice. Het is het enige programma op de Nederlandse televisie waar mensen echt geïnterviewd worden. Niet in vijf minuten een quoteje scoren, maar echt praten met iemand. Geen vier gasten aan tafel omdat de redactie anders denkt dat mensen wegzappen.
In de huidige vorm is het programma gedateerd. Om het bij de tijd te maken, moeten ze wel echt af van dat plaatje-praatje concept. Zomergasten zat altijd al tussen interviewen en filmpjes kijken in. Schrap dat laatste, stuur mensen maar naar een youtubekanaal. En ga gewoon echt praten met gasten. Dan wordt het wél interessant. En het liefst niet alleen in de zomer, dat zou iedere dag kunnen.
Afbeelding: Marco Raaphorst
Huub Bellemakers houdt erg van linkse hobby’s, maar sommige zijn verderfelijk.
