Wist u het al? Zesduizend jaar geleden, toen Noach de ark bouwde, zaten alle continenten aan elkaar vast. Plaattektoniek, weet u wel. O, en de seizoenen werden pas ‘ingesteld’ ná de zondvloed. Van wie ik dat heb? Van een gerenommeerd actualiteitenprogramma op – godbetert – de publieke omroep. Oké, het was een geflipte gast die deze onzin debiteerde, maar van de presentatoren kwam geen enkel weerwoord. Je zou maar ongeschoold tv-kijker zijn.
Dat evangelist en timmerman (wat is dat toch met dat beroep?) Johan Huibers op 24 mei bij Knevel & Van den Brink mocht komen vertellen over zijn nagebouwde ark van Noach is nog tot daaraan toe. Per slot van rekening is het een respect afdwingend project, en bovendien een grote toeristische attractie.
Grijnschristen
Een paar jaar geleden was grijnschristen Huibers ook al eens te gast bij Pauw & Witteman (waarna zijn gedachtegoed overigens meesterlijk gefileerd werd door schrijver en bioloog Maarten ’t Hart in een column voor het VARA-radioprogramma Vroege Vogels), dus waarom zouden de collega’s van de EO niet ook tijd voor hem inruimen?
Maar dat de flagrante flauwekulverhalen van een geflipte fundamentalist (alles wat in de Bijbel staat is de letterlijke waarheid, en we verzinnen er net zo makkelijk nog het een en ander bij) in een serieus tv-progranmma onweersproken blijven, is te gek voor woorden. Toen Huibers eerder in de uitzending beweerde dat homoseksualiteit aangeleerd is, hield het presentatieduo zich ook al stil, en lieten ze het verweer over aan studiogast (en ex-EO-collega) Arie Boomsma.
Plaattektoniek
Tafelgenoot Joep van Deudekom wilde graag van Huibers weten hoe Noach in het Nabije Oosten aan twee pinguïns kwam. ‘Plaattektoniek, weet u wel,’ was het antwoord. ‘Vroeger zat alles aan elkaar.’ Met vroeger bedoelt Huibers: rond het jaar 4000 voor Christus. Terwijl het supercontinent Pangea zich in werkelijkheid tweehonderd miljoen jaar geleden begon op te splitsen.
Dat er vóór de zondvloed geen seizoenen bestonden, wist Huibers ook zeker. Waarschijnlijk stond de aardas toen niet scheef of zo – moet kunnen. Ik denk trouwens dat de arkbouwer ook van mening is dat de brekingswetten voor licht pas zesduizend jaar oud zijn: volgens de Bijbel dateert de regenboog immers pas van na de zondvloed.
Evolutiebiologie
Niet iedereen heeft natuurkunde op de middelbare school gehad. En niet iedereen heeft de geologische tijdschaal paraat. Er zullen heel wat tv-kijkers zijn geweest – misschien wel veel christenen en twijfelaars – die het plaattektoniek-verhaal van Huibers zeer plausibel vonden klinken. Die zich niet afvragen waarom de nieuwe Noach wél voorwendt dat hij de geologie serieus neemt, maar niets moet hebben van evolutiebiologie – net zo’n exact wetenschapsgebied.
Het lijkt me de taak van journalisten om hun publiek te beschermen tegen misleiding, bedrog, fabels en sprookjes. Maar hoewel Andries Knevel en Tijs van den Brink donders goed weten hoe de geologische vork in de wetenschappelijke steel zit (toch?!), hielden ze geïnteresseerd de hand aan de kin en kritiekloos de kaken op elkaar. Zo betaalt de Nederlandse tv-kijker belasting om EO-matig belazerd te worden.
Geen bezwaren
Overigens gaat de wetenschap hier ook niet vrijuit. Ik vrees namelijk dat er op de redactie van Knevel & Van den Brink, of bij de directie van de EO, geen protestbrieven of gepikeerde e-mails zijn binnengekomen van Nederlandse onderzoekers die bezwaar maken tegen de publieke verkrachting van de wetenschap. Dat kan de indruk wekken dat ze het eigenlijk niet zo belangrijk vinden.
Uitglijders moeten worden gecorrigeerd, larie moet worden weerlegd, en sprookjes horen thuis in de Efteling. Als gerenommeerde journalisten die taak verzaken, moeten ze daar op aangesproken worden. Bij voorkeur door de mensen die écht weten hoe het zit. Anders biedt Knevel & Van den Brink volgende week een kritiekloos platform aan een malloot die zeker weet dat Obama een alien is, of aan de eigenaar van een parkiet die in een vorig leven keizer Nero was.
Govert Schilling is wetenschapsjournalist. Dit stuk verscheen eerder in de papieren Volkskrant en op zijn eigen website.
