Nog even en we hebben na een eeuw weer een liberale premier: Mark Rutte. De man werd al meerdere keren afgeschreven: hij won ooit nipt de lijsttrekkersverkiezingen van de VVD, en moest bij Rita Verdonk’s vertrek uit de VVD een partijcrisis bezweren. Zijn peilingen waren altijd beroerd, maar nu is hij terug. Hij overtuigt niet alleen de VVD-partijelite, maar ook heel Nederland. Mark is jong, vlot, belezen, kundig en charismatisch. Hij zal Nederland door de economische crisis leiden, en grote groepen Nederlanders geloven daarin, harde ingrepen in de sociale zekerheid of niet.
Job Cohen
Wat jammer nou voor Job Cohen. Hij was een alom gerespecteerd burgemeester en de hoop van Nederland, toen hij twee maanden geleden werd aangekondigd als nieuwe PvdA-leider. Heel Nederland zuchtte van verlichting dat een nieuwe leider was opgestaan. Een golf van enthousiasme overspoelde Nederland en internet, waar sociale netwerksites als paddenstoelen uit de grond schoten om Job in zijn overwinningstocht naar het torentje te ondersteunen. Na acht jaar Balkenende had Nederland op dit moment gewacht: verlossing.
Maar nu is alles anders: Mark lijkt met de eer te gaan strijken en Job lijkt plotseling een slechte keus. Job kent zijn cijfers niet, en maakt daar in debatten ongemakkelijke grapjes over. Job daagt Wilders bij een televisiedebat uit, om datzelfde debat vervolgens van hem te verliezen. Job hakkelt en struikelt over zijn eigen woorden, wordt boos op Wilders, en past elke keer zijn programma aan, waar hij vervolgens weer spijt over moet betuigen. Al met al niet erg vreemd dat Nederland binnen twee maanden helemaal klaar is met Job.
Opiniepeilingen en spindoctors
Gelooft u deze verhalen? Het zijn de analyses die veel commentatoren de laatste weken naar voren brengen. Eigenlijk zijn deze commentatoren gewoon spindoctors: ze geven duiding aan het nieuws om de kijker te laten ‘snappen’ hoe de actualiteit begrepen moet worden. Wat is de basis voor deze analyses? Vaak is die er niet. Toen Cohen lijsttrekker werd, won de PvdA in de peilingen slechts een zeer beperkt aantal zetels. Maar de spindoctors zagen er een overwinning in. Dat geldt ook nu de PvdA op verlies staat. Duidt dat op grote veranderingen in de mening van burgers? Zeker kunnen we er niet van zijn: statistisch zou de daling in de peilingen weleens niet significant – en dus betekenisloos – kunnen zijn.
De VVD staat nu hoog in de peilingen en dus moeten we van spindoctors geloven dat Rutte eindelijk is doorgebroken. Zou het echt? Rutte is nooit echt veranderd. Het enige wat er sinds enige weken is veranderd, is dat burgers zich realiseren door de Griekse schuldencrisis dat de economische crisis nog niet over is. En de economie is volgens veel burgers bij de VVD in beste handen. Niets populariteit van Rutte, het is eerder ondanks Rutte dat de VVD nu scoort.
Het probleem van dergelijke spindoctors is dat ze slechts enkele feitjes uit peilingen interpreteren. Burgers komen niet aan het woord, en dus wordt er lustig op los geïnterpreteerd wat burgers van de lijsttrekkers vinden. Meestal is dat volstrekt onbekend. Feit is dat veel burgers Cohen ook vandaag nog een goede politicus vinden, en ook nu zijn er nog steeds burgers te vinden die Rutte verslijten voor een studentikoze flapdrol. Dit soort commentatoren moeten gewoon eerlijk zijn: ze weten eigenlijk ook niet wat de burger bezielt.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie (www.chrisaalberts.nl)
