Het is een jaarlijks terugkerend ritueel tijdens de komkommertijd aan het eind van de zomer; als de eerstejaars studenten weer aan de introductieweken van universiteiten en hbo’s beginnen zwelt de kritiek op studentenverenigingen en ontgroeningen weer aan. Dit jaar is het niet anders en boven op bijdragen van onder andere Joost Eerdmans bij PepTalk op BNR en een stuk in BN de Stem, heeft BNN aangekondigd met een programma genaamd Feuten te komen over ‘liters bier, dikke sigaren, de nodige seks en een uit de hand gelopen ontgroening’.
Lullo’s
Programma’s zoals Feuten, en enkele jaren geleden de befaamde Lullo’s van Jiskefet, pretenderen niet per se een realistisch beeld te schetsen. Zoals De Co-assistent een vermakelijke karikatuur maakt van het leven in een ziekenhuis, zo boden de Lullo’s een hilarisch inzicht in het leven van de corpsbal. En zoals dat hoort in een persiflage, worden alle vooroordelen, stereotypen en wilde verhalen op één grote hoop gegooid. Bij Feuten zal dat niet anders zijn en daar is op zich niets mis mee. Problematischer is als ´echte´ journalisten zelfde stereotypen en wilde verhalen als een absolute waarheid presenteren.
De verhalen die jaarlijks de kop op steken komen altijd neer op een handjevol zogenaamde excessen, situaties die extreem uit de hand gelopen zijn. Natuurlijk hebben er excessen plaats gevonden, natuurlijk is het verschrikkelijk als iemand schade oploopt tijdens een ontgroening, of nog erger, en natuurlijk zijn de verenigingen daarvoor verantwoordelijk. Sinds de de jaren ‘60 zijn er twee mensen onnodig omgekomen en dat mag nooit gebagatelliseerd worden. Tegenover die twee mensen staat echter een kleine half miljoen studenten die in die periode lid zijn geworden van een vereniging, ontgroend zijn, en die geen schade hebben opgelopen. Zo bezien is het risico toch best klein.
Drankgelagen
Daarnaast blijken veel verhalen vaak nauwelijks op waarheden te berusten, of het zijn minst op achterhaalde beelden. Nog altijd wordt er gesproken over drankgelagen terwijl de verenigingen zelf al ruim tien jaar geleden besloten dat aspirant-leden nooit mogen drinken tijdens een ontgroening. Zelfde harde afspraken zijn gemaakt over voldoende slaap, persoonlijke hygiëne, fysiek contact en warme maaltijden. Die afspraken zijn niet van hoger hand opgelegd maar voortgekomen uit een eigen besef van verantwoordelijkheid bij de verenigingen. Tegenwoordig zijn hier meestal ook afspraken over gemaakt met de betrokken onderwijsinstellingen, die precies weten wat er van moment tot moment bij de ontgroeningen gebeurt, daar vooraf inzage in hebben en een vinger aan de pols houden.
Toch komen er soms verhalen in de media. Zoals afgelopen zaterdag, toen Een Vandaag in een item over ontgroeningen Mechteld ten Voorde opvoerde als slachtoffer van een ontgroening in 1997. Mechteld bleek echter niet zozeer ontgroend te zijn, als wel gedropt in een bos door haar jaarclub, haar eigen vriendinnen en jaargenoten. Daarbij had ze last gekregen van haar nek, wat natuurlijk erg vervelend is. Maar als een dropping een mishandeling of vernedering is, is de padvinderij een criminele organisatie. Daar komt bij dat niet elk incident waarbij studenten betrokken zijn, een ontgroening betreft. Zielig klonk het verhaal van Mechteld zeker maar zoals zo vaak betrof ook dit incident geen ontgroening van een studentenvereniging. Dat blijkt achteraf vaak zo te zijn.
Vernedering
Natuurlijk zijn sommige ontgroeningen zwaar. In weinig tijd wordt er van je verwacht een band te krijgen met jaargenoten, een vereniging in al haar facetten en historie door en door te leren kennen en ondertussen aan te tonen dat je bereid bent je voor de vereniging in te zetten. Dat gaat je niet in de koude kleren zitten. Maar elke keer als je een verhaalt hoort over vernedering, vraag je dan het volgende af. Zouden die honderd duizenden mensen die ontgroend zijn zich allemaal hebben laten vernederen. Zouden Koningin Beatrix, Maxime Verhagen, Job Cohen, Ronald Plasterk, Alexander Pechtold en al die mensen die we dagelijks op tv zien zich hebben laten mishandelen? Of moet je de verhalen met een korrel zout nemen en afwegen tegen al die verhalen die niet schreeuwerig in de media zijn beland, omdat ze positief zijn en dus geen nieuwswaarde hebben? Geen mens laat zich vrijwillig vernederen.
