In een met uitsluitend blanke elitemensen gevulde filmzaal vertoonde de Vpro donderdagavond bij wijze van voorpremière de, toch al wel veelbesproken, documentaire Wilders The Movie.
De film kwam letterlijk zo van de montagetafel rollen, vandaar ook dat de voorstelling anderhalf uur later begon dan aangekondigd. Wellicht dat documentairemaker Joost van der Valk de reeds in de pers tot schokkend gebombardeerde maar niet onderbouwde fragmenten er nog uit moest knippen.
Het meest opvallende aan Wilders the movie is de bij vlagen uiterst subjectieve en sturende commentaarstem van Van der Valk. Ondanks het feit dat de aankondigingen “geen politiek pamflet en ook geen moralistisch of demoniserend statement maar een portret van Geert Wilders en zijn tot nu toe onzichtbare kiezers” beloven, doet Van der Valk geen enkele moeite zijn typisch linkse Vpro-mening te verbergen. Van der Valk laat geen twijfel bestaan over door welke bril het publiek wordt geacht naar Wilders te kijken. Zo zijn de 1 miljoen moslims waarop Wilders zich focust “vaak mensen die onze maatschappij mee hebben helpen opbouwen” en kost het “de belastingbetaler zeker twee miljoen euro per jaar om Wilders te beveiligen”. Wie zijn eigen film met dergelijke teksten becommentarieert kan natuurlijk onmogelijk volhouden een “evenwichtige” film te hebben gemaakt.
Indrukwekkend zijn de PVV-stemmers die ten tonele worden gevoerd. Zonder merkbare vooringenomen context krijgen ze alle ruimte hun verhaal te doen. Dat levert een verrassend positieve kijk op het PVV-electoraat op. De PVV-stemmer die wil laten zien hoe groot in Gouda de problemen met Marokkaanse jongeren zijn, krijgt prompt gelijk: twee “kanker” roepende Marokkaanse jongetjes trachten het filmen onmogelijk te maken. Een beter statement kun je je als PVV-stemmer niet wensen. En ook het jonge echtpaar dat op Geert Wilders zegt te stemmen vanwege “problemen in de zorg” weet hun Vpro-podium nuttig te gebruiken. Als de camera meneer volgt naar zijn werk in de thuiszorg, wordt direct duidelijk dat niet iedere PVV-stemmer het islamhatende monster is dat veel mensen voor ogen hebben. Meneer de PVV-stemmer, die zegt zijn kinderen te willen opvoeden in een land waarin ook hij is opgevoed, blijkt een betrokken hulpverlener die op ontroerend innemende wijze een agressieve demente bejaarde man tracht te verschonen. De bekende node gemiste “handen aan het bed” in de praktijk. Even later zien we hem voor de camera in tranen uitbarsten omdat de teloorgang van de zorg hem zo aan het hart gaat. Meneer stemt weliswaar PVV maar is in alles de belichaming van voorheen het socialisme, de PvdA en de Vara. Ja, daar wordt zo’n filmzaal vol wit Vpro-publiek wel even stil van.
De film zit verder vol gemiste kansen. De voortdurende mislukte pogingen van Van der Valk om Wilders te spreken te krijgen zijn weliswaar exemplarisch voor de PVV en bij vlagen hilarisch, het is niet iets waar je als kijker gelijk van uit je zetel opveert. Dat Wilders niet met linkse pers wil praten is reeds bekend. Waarom Van der Valk dan de helft van zijn film gebruikt om alleen dat te laten zien, zonder daarin uiteindelijk te slagen waardoor de kijker met een onbevredigd gevoel achterblijft, is een raadsel.
Wilders the movie blijft hangen in kennis over “de mens Wilders” die iedereen inmiddels al heeft. Er wordt niets bewezen (ook niets over de financiering van de PVV of over Wilders vermeende banden met de Mossad) en veel van de opgevoerde buitenlandse Wilders-adepten zijn te karikaturaal om van enige invloed te zijn op de ontwikkeling van het verhaal. De documentaire heeft daardoor nauwelijks meerwaarde boven de vele andere mythes over Wilders en maakt telkens net niets af.
Wilders the movie is een aardige zondagavondfilm voor Vpro-publiek maar daar blijft het ook wel bij. Zowel Wilders als de PVV zullen hun schouders over deze documentaire ophalen. Wie zich wil vergapen aan PVV-stemmers, Eurabie-samenzweringstheoretici of bezorgde moslims zit goed, maar wie meer wil dan alleen gratuit aapjes kijken kan beter een boek gaan lezen zondagavond. Wilders the movie is prima entertainment. Over de mens Wilders en zijn partij zegt het echter niks.
