Dit weekend krijgt u de mogelijkheid om een keuze te maken die bepalend zal zijn voor de politieke koers en het politiek klimaat van Nederland voor de komende jaren. U bepaalt welke invloed de PVV op Nederland zal hebben en daarmee hoe de relatie tussen een overheid en haar burgers er de komende jaren uit zal zien. Deze keuze die u heeft geeft u macht en zoals President Franklin Delano Roosevelt sprak in 1945: ‘In a democratic world, as in a democratic Nation, power must be linked with responsibility’.
De keuze die u zaterdag krijgt van uw partij, de vrijheid om het regeerakkoord te steunen of verwerpen, betekent dan ook dat u een verantwoordelijkheid draagt voor wat er in het regeerakkoord en gedoogakkoord staat en voor wat uit naam daarvan door alle drie partijen die de akkoorden steunen uitgedragen wordt. U bent dankzij de macht die u hebt gekregen, verantwoordelijk voor de woorden en daden van drie partijen in het parlement. Realiseert u zich ook terwijl u dit leest dat partijdiscipline en loyaliteit, hoewel an sich lovenswaardig, nooit mogen betekenen dat van leden van een politieke partij verwacht wordt dat men tegen eigen idealen en principes in gaat.
Het motto van het regeerakkoord dat aan u wordt voorgelegd luidt ‘Vrijheid en verantwoordelijkheid’, niet toevallig de twee kernbegrippen van de beginselverklaring van de VVD. Vroeger voegde die partij daar verdraagzaamheid, gelijkwaardigheid en sociale rechtvaardigheid aan toe maar sinds 2008 is dit niet langer het geval. In dat jaar tekende de VVD haar nieuwe beginselverklaring waarin werd aangegeven dat deze begrippen slechts uit vrijheid en verantwoordelijkheid voort vloeien; niet langer zijn het kernwaarden die beschermd moeten worden en juist daar wringt nu de schoen.
Verdraagzaamheid, gelijkwaardigheid en sociale gerechtigheid raken in het gedrang dankzij dit kabinet. Direct al werd duidelijk dat de PVV het publiek discours omtrent de Islam en geloofsvrijheid, nog zo omslachtig verwoord in de verklaring van het Gedoogakkoord van 30 juli, naar zich toe heeft getrokken. De Islam geniet geen geloofsvrijheid meer, noch genieten moslim vrijheid van expressie. Hoofddoeken in publieke functies, boerka’s in publieke ruimten, vrijheid van geloofsexpressie staan op de tocht. Verdraagzaamheid ten opzichte van een religie of ideologie die als vreemd en on-Nederlands wordt beschouwd is ver te zoeken, en gelijkwaardigheid vervalt voor die mensen die niet aan het Judeo-Christelijk standaardbeeld voldoen. Verplichte inburgeringscursussen waar zelf voor moet worden betaald lijkt nauwelijks sociaal rechtvaardig, evenmin als verschillende strafmaten voor Nederlanders, afhankelijk van hoelang ze de Nederlandse nationaliteit al hebben.
Desondanks valt voor veel van deze afzonderlijke beleidspunten nog best een rechtvaardiging te vinden. Het is echter vooral verbazend om te constateren op welke manier uw fractievoorzitter samen met Geert Wilders en Mark Rutte tot dit resultaat is gekomen. Kritische leden werden weggezet als mastodonten en dissidenten. Niet langer is een eigen mening, gestoeld op christen-democratische idealen en principes, gewaardeerd indien daarmee niet blind de koers van de partij gevolgd wordt. Als al tijdens de onderhandelingen zoveel druk wordt uitgeoefend om de gelederen gesloten te houden, zou er dan de komende jaren wel ruimte zijn om bij tijd en wijle kritisch naar de eigen koers te kijken? Of wordt u de komende vier jaar gereduceerd tot het klapvee dat een deel van uw partij hoopt dat u dit weekend zal zijn.
Nederland moet geregeerd worden, maar juist in een tijd van polarisatie en tegenslag is het van belang dat een regering er voor alle Nederlanders is. Aan u de vraag of u het vertrouwen heeft dat dit kabinet dat waar kan maken. Veel succes met uw besluit.
Adriaan Andringa is debattrainer, gespreksleider en politiek adviseur.
