Eén Europa, dat betekent stroperige regelgeving, opdringerig landbouwbeleid, relatief grote afdrachten voor een klein land als Nederland en een Grondwet die ons door de strot geramd is. Om over die zinloze maar peperdure tweewekelijks verhuizing tussen Brussel en Straatsburg nog maar te zwijgen. Gelukkig heeft Nederland een troef achter de hand in die groteske papieren tijger die Europese Commissie heet: Neelie Kroes, vrouw die het snapt. Stichting Brein en Buma/Stemra mogen zich wat dieper ingraven, want Neelie komt meedoen aan de loopgravenoorlog rond auteursrechten en ze brengt mosterdgas mee.
Na een aantal jaar in de vorm van eurocommissaris Mededinging nieuwe bezem te hebben gespeeld, heeft voormalig mededingingsmevrouw Kroes vorig jaar het ‘excuusbaantje’ Digitale Agenda toegeschoven gekregen. Maar Nikkelen Neelie zou haar bijnaam geen eer aan doen als ze ook van die post niet iets zou maken. Ze zet hoog in: het auteursrecht, een pijnpunt in de wereld van internet en bovendien in een aantal Europese landen (waaronder Nederland) al een tijdje goed voor verhitte debatten tussen partijen die elkaar geen duimbreed toe willen geven. Haar standpunt: auteursrechten zijn overheidszaken waar derde partijen niets mee te maken hebben, want die werpen enkel ‘culturele Berlijnse Muren’ op. Kroes doet echter niet alleen in semi-Godwins, ze komt ook met argumenten. In haar conferentiespeech van afgelopen vrijdag op het Forum d’Avignon staat bijvoorbeeld onder andere het volgende te lezen:
“Digital technology helps [artists] to cross borders and break down barriers. Their work can be available to all. In a sense, the internet is the realisation of the Renaissance dream of Giovanni Pico della Mirandola: all knowledge in one place. Yet, it does not mean there are no more obstacles to sharing cultural and artistic works on the net. All revolutions reveal, in a new and less favourable light, the privileges of the gatekeepers of the “Ancien Régime”. It is no different in the case of the internet revolution, which is unveiling the unsustainable position of certain content gatekeepers and intermediaries. No historically entrenched position guarantees the survival of any cultural intermediary. Like it or not, content gatekeepers risk being sidelined if they do not adapt to the needs of both creators and consumers of cultural goods.
Aanpassen of afsterven
Met die ‘gatekeepers of the “Ancien Régime”’ bedoelt ze in het geval van Nederland organisaties als Buma/Stemra en Brein. In haar ogen beperken zulke derden in deze tijd van verregaande digitalisering de beschikbaarheid van content. De digitale revolutie is aan Brein en Buma voorbij gegaan, maar nu staan ze voor de keus: aanpassen of afsterven. Als ze het zelf niet doen, doet Kroes het en dan wordt het optie twee. Volgens haar zijn het namelijk de Europese overheden die er voor moeten zorgen dat het auteursrecht gehandhaafd wordt en individuele artiesten meer zeggenschap over hun eigen werk krijgen. In het Europa van Kroes is geen plek voor Buma en Brein.
De eurocommissaris pleit met veel begrip voor de ontwikkelingen binnen het digitale tijdperk voor ‘een terugkeer naar rationaliteit’. Onomwonden legde ze vrijdag uit dat de belangen van de belangenorganisaties eerder bij zichzelf liggen dan bij de makers van de producten die ze zeggen te vertegenwoordigen. Ook claimt Kroes dat ze vooruitgang tegenwerken en daarmee piraterij juist aanmoedigen: volgens haar scheppen die organisaties het precedent voor downloaden omdat de ontoegankelijkheid van materiaal zorgt voor irritatie terwijl de leegte wordt opgevuld met illegaal materiaal. Ze nam het daarbij en passant op voor de ‘miljoenen gedemoniseerde burgers’ in Europa die content downloaden maar daarvoor ‘in moraliserende termen’ veroordeeld worden door de Tim Kuiks van deze wereld.
Gasmaskers
Vooruit, nog maar een sneer naar die belangenorganisaties. Haar speech levert er meer dan genoeg:
“Copyright exists to ensure that artists will continue to create. Yet we see more and more often that it is not respected. In some sectors, the levels of piracy demand that we ask ourselves what are we doing wrong. We must ensure that copyright serves as a building block, not a stumbling block.”
Haar pleidooi is duidelijk: Kroes wil stoppen met het in stand houden van verouderde systemen, maar gaan herbouwen met de kennis en middelen die we anno 2010 hebben. Want Neelie weet het zeker: “[C]inema did not kill theatre, nor did television kill radio. The internet won’t kill any other media either.” En als eurocommissaris Kroes iets zeker weet, dan gaat ze er ook vol voor: “We will not stop exploring ideas for as long as the system is not working.” Tim Kuik & co mogen hun gasmaskers wel bij de hand houden.
