Wanneer een Hollywood-ster of zanger(es) op het lumineuze idee komt sliploos een premièrefeestje te bezoeken of een hotelkamer aan gort te slaan, levert dat hem of haar doorgaans een aardige dosis kritiek en in de ergste gevallen flinke imagoschade op. Als je je als beroemdheid in het publieke domein begeeft is het dus handig je enigszins verantwoord te gedragen. Dat betekent: altijd ondergoed aan, niet te dronken worden en vooral niet in een café gaan zitten tongen met iemand anders dan je eigen partner. Voor Nederlandse politici, beslist niet vies van een beetje publiciteit als het ze uitkomt, gelden die regels echter niet. Want zij hebben Nieuwspoort; vrijhaven van politiek Den Haag.
Cosa Nostra
Nieuwspoort, gevestigd in het Tweede Kamer-complex, werd in 1962 opgericht als perscentrum en sociëteit. Wie naar binnen wil, moet eerst lid worden; een ‘eer’ die aan ongeveer 2.000 politici, journalisten, voorlichters en pr-medewerkers is gegund. Houd je je vervolgens niet aan de regels, dan kan je lidmaatschap zomaar worden ingetrokken. En dat is vervelend, want waar kan je dan nog terecht om onderhandse dealtjes te sluiten, collega-politici te versieren of een politiek tegenstander op z’n gezicht te timmeren?
Al te streng voor hun leden lijken ze echter niet te zijn, het wijze-mannen-comité van het perscentrum. Nadat Hero Brinkman vorige zomer een barmedewerker een klap verkocht, mocht hij bijvoorbeeld gewoon blijven. Er zijn echter ook gedragingen waarmee minder coulant wordt omgesprongen. Zo is De Pers-journalist Peter Middendorp al een aantal keer bijna geroyeerd. De reden? Middendorp klapte in de afgelopen twee jaar meermaals uit de school over gedragingen van politici en het journaille in Nieuwspoort.
En daar houden ze niet zo van, in het perscentrum. Hier geldt namelijk de Nieuwspoortcode: een cosa nostra-achtige afspraak die inhoudt dat alles wat in het politieke buurthuis gebeurt, binnen die vier muren wordt gehouden. Knijpt voormalig premier Jan Peter Balkenende in de late uurtjes graag in de billen van stagiaires en journalistes? Niet over praten. Heeft PVV-kamerlid Hero Brinkman niet alleen een alcoholprobleem, maar ook een kwade dronk? Hebben we het niet over. Ziet SP-er Harry van Bommel de Tweede Kamer als een grote speelvijver vol P.N.O.-tjes? Houden we stil.
Ons kent ons
Vinden – op Peter Middendorp na – alle Nieuwspoort-leden. Hij brengt dergelijke zaken namelijk gewoon naar buiten. Een actie die hem niet in dank wordt afgenomen door zijn vakbroeders. En dat is een schande. Want hoewel het redelijk naïef is om te denken dat er sowieso iets bestaat als ‘onafhankelijke media’, zou je toch op z’n minst verwachten dat journalisten zich niet laten ringeloren door degenen die zij kritisch moeten beschrijven.
Want natuurlijk, ook een politicus heeft recht op een privéleven. Maar als een partij een groot deel van zijn populariteit te danken heeft aan een keiharde houding tegenover criminaliteit en geweld, doet de onthulling dat een van de vaandeldragers van die partij losse handjes heeft, absoluut ter zake. Net zoals het feit dat Jan Peter ‘normen en waarden mensen! het gezin is de hoeksteen van de samenleving!’ Balkenende een vrouwenbetaster blijkt te zijn toch in ieder geval voor opgetrokken wenkbrauwen zou moeten zorgen. Vrije nieuwsgaring én onafhankelijkheid zijn twee belangrijke pijlers van de journalistiek. Wie zich daar niet aan houdt, kan eigenlijk niet serieus genomen worden.
In plaats van nieuwkomer Middendorp toe te juichen vanwege de onvervaarde wijze waarop hij ten strijde trekt tegen de zwijgcultuur, wordt hij echter aan alle kanten tegengewerkt. Door medejournalisten, die bang zijn het goede contact met hun bronnen te verliezen. Door politici, die vrezen dat ze hun bonte avondjes voortaan moeten missen. En door Nieuwspoort zelf, dat immers valt of staat bij het vertrouwen van haar clientèle. Toen de De Pers-columnist dinsdag in de krant verklapte dat Brinkman vorig jaar ook de persvoorlichter van D66 een welgemikte oplawaai had verkocht, weigerden zowel dader als slachtoffer dan ook commentaar. What happens in the family, stays in the family.
