Veel voorbijgangers keken verschrikt op, afgelopen vrijdag in de Amsterdamse binnenstad. Opeens was er een hoop lawaai. Het bleek een demonstratie van linkse studenten te zijn, die tegen de kabinetsplannen waren om studenten langer te laten studeren. HP/De Tijd dook er direct bovenop: zijn de leden van het kabinet zelf wel snelle studenten geweest?
En dus konden we deze week in HP/De Tijd lezen dat het kabinet een ‘corpsballenkabinet’ is, waarvan de meerderheid in Leiden studeerde en daar veel langer over deed dan het kabinet nu voorstelt voor toekomstige generaties. Sappige details ontbreken niet. Ivo Opstelten ging bij een optreden van een fakir direct uit de kleren om in onderbroek plaats te nemen op een spijkerbed. En Melanie Schultz kan niet koken, want ze weet niet hoe ze aardappelen moet klaarmaken en doet geen kruiden bij de rijst.
Schandalen en overtredingen
Privélevens van politici staan meer dan ooit in de belangstelling, zeker nu er enige tijd geleden allerlei schandalen over PVV-Kamerleden naar buiten kwamen. RTL Nieuws stuurde een brief naar alle Tweede Kamerleden met het verzoek hun eventuele contacten met justitie openbaar te maken. VVD-Kamerlid Ton Elias was een van de enigen die protesteerde. In zijn column voor NRC Handelsblad schreef Elias dat RTL Nieuws ook de overtredingen van haar parlementair journalisten openbaar zou moeten maken. RTL ging morrend akkoord.
Hoe belangrijk zijn de privélevens van politici eigenlijk? Er is geen enkel onderzoek dat aantoont dat burgers op de persoonlijke informatie van politici zitten te wachten. Als burgers dit al interessant vinden, gaat het hooguit om zaken die gerelateerd zijn aan de belangrijkste partijstandpunten. De gezinspartij CDA moet geen overspelige vaders in haar gelederen hebben, de PVV geen halve criminelen en D66 geen homohaters. Dus: overspel van Jack de Vries was wel een probleem voor het CDA, maar bij GroenLinks zouden veel burgers hun schouders erover ophalen.
Vage kennissen
En dat is ook niet zo gek, want er is bovendien nauwelijks iets interessants over politici te melden: RTL inventariseerde vooral wat verkeersovertredingen. HP/De Tijd moest schoorvoetend toegeven dat er over Piet Hein Donner weinig te melden was, en de grootste ‘onthulling’ over Marja van Bijsterveldt was dat ze erg behulpzaam is in de keuken. Er is natuurlijk geen burger die op dit soort informatie zit te wachten, en ook journalisten weten dat de journalistieke relevantie van deze informatie minimaal is. Waarom vullen zo veel media er dan hun kolommen mee?
De reden ligt voor de hand: het is ontzettend makkelijk en dus goedkoop dit soort informatie te achterhalen. Je googlet, belt iedereen die ooit contact had met een politicus of je vraagt politici zelf van alles openbaar te maken. Je kunt er altijd wel een slap verhaal uit persen. En waarom kun je dat? Omdat iedereen weleens in zijn leven een overtreding heeft begaan, iets raars heeft gedaan of vijanden heeft gemaakt. Een politicus heeft altijd wel een vage kennis die anoniem wil vertellen dat een politicus uit zijn mond stinkt, een alcoholistische vader heeft of slecht is in bed.
Het is eigenlijk helemaal niet zo gek dat het steeds moeilijker wordt voor politieke partijen om geschikte kandidaten te vinden. De meeste mensen kijken wel uit, want er komen steeds meer slechte journalisten.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie (www.chrisaalberts.nl)
