Op het eerste oog is Gossip Girl een typische wijvenserie over een fantasiewereld vol mooie kleren. De serie is echter populair bij een veel breder publiek dan dromerige bakvissen. En terecht. Gossip Girl volgt de thematiek van Griekse mythes, van Shakespeare en van Victoriaanse schrijfsters: ‘halfgoden’ die verkeerde keuzes maken. Gossip Girl doet dit op een eigentijdse manier, door zich ironisch aan te zetten en door media een van de hoofdrollen te laten spelen. Waar Shakespeare vooral uitblinkt in schoonheid van taal, weet Gossip Girl alle mogelijkheden van televisie uit te buiten.
De titel van de serie verwijst naar een gepersonificeerde website. De hoofdrolspelers, een groep extreem rijke tieners aan de Upper East Side, hebben via hun smartphones altijd contact met ‘gossip girl’ en elkaar. De verbeelding van onze hedendaagse gemedieerde samenleving wordt gecontrasteerd door de serie op te zetten als ouderwets kostuumdrama. Alles in en aan de serie is daarbij prachtig. De cinematografie, de lichamen, de meubels, de dialogen, de kleding en bovenal de locaties.
Soap en sprookje
Gossip Girl is een wekelijkse soap zoals Dallas en Dynasty en het latere Beverly Hills 90210 en Melrose Place. We volgen de complexe relaties van mensen die in een voortdurende staat van crisis verkeren. Ze zijn de machtigen der aarde: zij hebben het geld, de politieke invloed en de beste smaak. Schoonheid is vanzelfsprekend. Ze zijn ontzettend belangrijk. Ze leiden niet alleen bedrijven, ze leiden ook hun leven. Althans, dat proberen ze want op ieder pad zijn tegenslagen en obstakels die overkomen moeten worden.
De karakters zijn dan ook net als de oude adel uit kostuumdrama’s. Ze zijn belangrijk zonder ooit te werken. Ze bezoeken bals masqué. Blair is duidelijk een prinses. Ze rilt wanneer ze – sporadisch gelukkig – in aanraking komt met het volk. Chuck is een keizer en Blairs Romeo. Rechtvaardigheid, hybris en de (on)mogelijkheid van sociale mobiliteit zijn terugkerende thema’s. De plotontwikkelingen zijn, kortom, sprookjes die door de verteller Gossip Girl worden voorgelezen zoals je kinderen voorleest: met aangezette stem. “The time for love has come and gone.”
Puzzelen met authenticiteit
Gossip Girl is onmiskenbaar postmodern. Puzzelen met authenticiteit is kenmerkend voor onze tijd en de serie speelt daarop in. De nepheid van de show wordt expres aangezet. Net als in Ugly Betty zijn sommige dingen zo overdreven niet echt, terwijl tegelijkertijd de emoties van de karakters heel herkenbaar zijn. Hoewel vrijwel iedereen een slecht karakter heeft, wil je ze aardig vinden. De personages laten namelijk vooral zien dat ook slechte mensen net mensen zijn, met gevoelens en onzekerheden en breekbare harten. Ze hebben alles, maar zijn voortdurend bang alles te verliezen. Die faalangst is herkenbaar, want ze beleven– gelijk de kijker – hun grootste angsten in liefde en relaties.
De moraliserende boodschap die veel ander tienerdrama kenmerkt ontbreekt. Door deze relatieve waardevrijheid wordt de serie niet zoetsappig. Alle personages komen uit gebroken gezinnen. Hoewel familie het goed lijkt te bedoelen, pakken hun bedoelingen immer verkeerd uit en leer je als kijker dat familie niet zo belangrijk of vanzelfsprekend is. Heteroseksuele monogamie is misschien het hoogste ideaal, maar niemand bereikt dit. Iedereen, los van hun gender, is uit op macht. Het meest zorgzame en zachtaardige karakter is een vader. Seks is een middel maar ook een doel.
Kekke popcultuur
De kijker wordt meegenomen in de vertrouwde genre-elementen uit soap, sprookje en dramaserie maar Gossip Girl is nooit het een of het ander. De serie zit bovendien vol met kekke intertekstuele verwijzingen naar hippe populaire cultuur, zoals Jonathan Franzen en Foursquare. Net als bij SouthPark krijgt de kijker een goed gevoel over zichzelf als hij alle grapjes en verwijzingen begrijpt. Gossip Girl is zo plezierig om te kijken door haar postmoderne aanspreekvorm: omdat de serie en haar karakters zo moeilijk te plaatsen zijn, mag je als kijker zelf actief de betekenis in elkaar knutselen.
Linda Duits onderzoekt populaire cultuur. Ze is op Blair. De volgende aflevering van Gossip Girl in de VS is op 24 januari. Hoe zou Lily reageren op Serena en hoe gaat het verder tussen Blair en Chuck?
