Radio heeft sinds de jaren ’80 concurrentie gekregen van muziektelevisie (alhoewel, enigszins), mobiele dragers (van Walkman tot iPhone) en internetdiensten als YouTube en Spotify. De kans is daarom groot dat u niet weet wat er deze week op nummer 1 staat of wat de grootste hit van vorig jaar was. De tijd dat jongeren naar de top 40 luisterden en de plaatjes kochten die ze daar hoorden is voorbij. Dit betekent natuurlijk niet dat jongeren muziek minder belangrijk vinden. Student Communicatiewetenschap Mustafa Avdic onderzocht voor zijn scriptie welke bronnen jongeren gebruiken voor het ontdekken van nieuwe muziek en wat dit betekent voor hun identiteit.
Avdic hield een survey onder 75 mensen tussen de 16-30 jaar. Daarnaast hield hij zes diepte-interviews met mensen uit die steekproef. Hij richtte zich op jongeren omdat deze nog steeds de belangrijkste doelgroep zijn als het om muziek gaat. Zijn respondenten wierf hij vrijwel allemaal via Twitter.
Nieuwe kanalen
De respondenten luisteren veel naar muziek, de helft zelfs meer dan drie uur per dag. In de survey werd specifiek over een aantal kanalen gevraagd of zij deze gebruikten voor het ontdekken van nieuwe muziek. Nieuwe muziek ontdekken zij vooral via verhalen van vrienden. Muziek die ze horen bij vrienden thuis is de tweede voornaamste bron. Op de derde plek staat radio. De populairste radiozender onder de respondenten is 3FM, gevolgd door KinkFM.
In de diepte-interviews werden de respondenten niet beperkt door vooraf gespecificeerde antwoordmogelijkheden. Opmerkelijk was dat daar series en films genoemd werden als bron voor nieuwe muziek. Daarnaast werd er gesproken over webdiensten als MySpace, LastFM en Facebook. Toch zijn de survey- en interviewresultaten niet strijdig: MySpace, LastFM en Facebook zijn allemaal plekken waar je je vrienden treft. Het delen van een link op Facebook is eigenlijk het vertellen van een verhaal aan je vrienden. Mensen praten ook vaker over de muziek die zij ontdekken bij mensen thuis en via stream en sociale netwerken, dan over muziek die zij ontdekken via printmedia en televisie.
Identiteit en smaak
Het delen van muziekkennis betekent meer dan alleen maar informatie uitwisselen. Muziek speelt een belangrijke rol in de identiteitsconstructie van jongeren. De respondenten vinden muziek niet alleen zelf belangrijk, zij zoeken ook mensen om zich heen die deze norm delen. Voor een aantal respondenten is het daarbij zelfs belangrijk dat zij degenen zijn die met nieuwe muziek komen.
Goede smaak wordt essentieel gevonden bij het vinden van nieuwe muziek én het delen van die muziek met vrienden. De respondenten weten welke muziek hun vrienden leuk vinden en van welke nieuwe muziek hun vrienden onder de indruk zijn. Sommige respondenten geven bovendien aan hun vrienden ‘bij te scholen’. Door te praten over muziek wordt (wat gezien wordt als) goede smaak doorgegeven. Het demonstratief delen van muziek met al je vrienden op een sociaal netwerk past goed daarbij.
Delen
Het onderzoek van Avdic laat naast veranderingen vooral continuïteiten zien. De belevenis van popmuziek is en blijft een interactieve aangelegenheid. Muziek is voor jongeren een van de belangrijkste middelen om te laten zien wie ze zijn. Die identiteitsbeleving en –constructie is een collectief proces: ze doen dat met elkaar. Online wordt praten en delen echt gefaciliteerd en dat maakt deze media zo uitermate geschikt voor het ontdekken van nieuwe muziek.
De scriptie van Mustafa Avdic is op dit moment nog niet online beschikbaar. Avdic gebruikt zelf vooral Soundcloud en nieuwsbrieven om nieuwe muziek te ontdekken. Zijn smaak is uitstekend.
Linda Duits doet onderzoek naar populaire cultuur. Als jongere oudere luistert zij vooral naar muziek uit de jaren ’80 en ’90, al hoort ze via Spotify nog wel eens een nieuw geluid.
