Hoe zijn scheldpartijen in e-mails te ontdekken? Of: hoe herken je woede in lichaamstaal? Wie dat wil leren, kan sinds kort een heuse training volgen op de Scheldacademie in Dordrecht. Vier specialisten trainen advocaten, verkopers, ambtenaren, managers, politieagenten én journalisten in het ontdekken van boosheid in dagelijkse communicatievormen. Oprichter van de Scheldacademie is Gerard van Bozen, die twee jaar nodig had voor het ontwikkelen van zijn speciale training. Laurens Lampekatoen van De Vuile Tyfushond* sprak met Bozen en Harry Lulder, hoofdredacteur van het blad met dezelfde naam als het trainingsinstituut.
In 1999 deed koningin Beatrix een uitspraak over de Nederlandse journalistiek: “De kankerpit regeert”.
Lulder: “Vanzelfsprekend ben ik het niet eens met deze stelling. Schelden is voor een journalist nog steeds een doodzonde. Als hij hierop wordt betrapt, ligt zijn reputatie aan diggelen. Het eindproduct, het artikel, daar mag geen onvertogen woord in staan. Maar soms moet je boos kijken om achter de waarheid te kunnen komen. Als je aan iemand vragen stelt, laat je soms doorschemeren dat je het niet naar je zin hebt, terwijl dat wel zo is.”
Heeft de popularisering van de media er niet voor gezorgd dat er veel meer wordt gescholden?
Lulder: “Ik vind dat er in de Nederlandse journalistiek zorgvuldig wordt omgegaan met normen en waarden. Daar heeft popularisering geen invloed op.”
Volgens wetenschappelijk onderzoek schelden mensen 15 tot 20 keer per dag en zijn de meeste scheldwoorden onschadelijk.
Hoeveel scheldwoorden zijn eigenlijk niet onschadelijk?
Van Bozen: “Er bestaan verschillende wetenschappelijke onderzoeken naar het aantal scheldwoorden dat mensen per dag gebruiken. En het zou geen wetenschap zijn als wetenschappers het op dit vlak met elkaar eens zouden zijn. Er zijn onderzoeken die zeggen dat het aantal scheldwoorden tussen 100 en 200 per dag ligt. Hier zitten dan veel kleine woorden bij. Wij noemen dit: ‘Beleefdheidsscheldwoorden’. Je laat een ander in de veronderstelling dat je hem aardig vindt doordat je hem geen vuile vieze pleurislijder, maar gewoon lul noemt. In feite mag je hem niet, dus ben je beleefd aan het doen. Het verschilt echter van persoon tot persoon hoeveel scheldwoorden hij of zij gebruikt.”
Hoe ontdekt een journalist of iemand scheldt?
Van Bozen: “Om goed te kunnen bepalen of iemand scheldt, is het goed die persoon eerst te kalibreren. Kalibreren wil zeggen dat je een ‘nul-meting’ maakt van die persoon. Je bepaalt als het ware zijn normale gedrag. Bovenop dit gedrag kun je tekenen van onbetamelijkheid waarnemen. Dit kan een gebalde vuist zijn of een trillend ooglid. We noemen dit een ‘inconsistentie in beweging en emotie’. Het goed kunnen lezen van lichaamstaal geeft de juiste informatie. De kunst is om te zien wat er niet wordt verteld en daar de verschillen in te herkennen. Als je deze verschillen vervolgens goed kunt interpreteren, kun je een kankerpit ontmaskeren.”
Traint u journalisten ook in het herkennen van scheldpartijen op sociale media, zoals Twitter?
Van Bozen: “Hier wordt in de training minimale aandacht aan besteed.”
Zijn sociale media eigenlijk lief genoeg voor journalisten?
Lulder: “Eerlijk gezegd ben ik nog een journalist van de oude stempel die helemaal niets heeft met sociale media. Dat is voor de nieuwe generatie journalisten.”
U traint cursisten ook in het herkennen van scheldwoorden in e-mail. Wat zijn hierbij de tips?
Van Bozen: “Wij hebben hiervoor een ‘Scheldwoordenherkenning Top Tien’ in e-mails samengesteld. Hiermee kunnen deelnemers na de training hun mailbox kritisch doornemen om zo de nare mails eruit te halen. Zo zijn scheldmails bijvoorbeeld langer dan eerlijke, ze zijn vaak negatief en er zitten meer zintuiglijke termen in die het verhaal echter moeten maken.”
Wat brengt u mij, als journalist, in rekening voor een training?
Van Bozen: “Een training gaat een leven lang mee. Indien je een keer bent uitgescholden, weet je wat dat gekost heeft. Niet alleen in geld, maar ook in ergernis en zorgen. Als je er zo naar kijkt, is de investering voor een training erg klein. In elk geval zal de prijs de 695 euro niet overschrijden en kan deze zelfs een stuk lager uitvallen.”
* = Deze GRATIS advertorial werd eerder geplaatst op De Nieuwe Reporter, een website van een onafhankelijke stichting van een paar UvA-gasten, die in leven wordt gehouden door… subsidies!
Dit artikel werd geschreven door Jan Dijkgraaf. Of dit dé Jan Dijkgraaf is, weet niemand.
