Of het nou om aardstraalklunen, piskijken, homeopathie of ayurvedisch oorkaarskleien gaat, de alternatief overtuigde medemens bedient zich ter verdediging van de kwakzalverij van hun keuze van een aantal standaardargumenten. Natuurlijk is discussie in de meeste gevallen zinloos, maar mocht u af en toe de behoefte voelen om kruidenvrouwtjes en mandalavouwers van repliek te dienen dan is deze serie op De Jaap zeg maar echt uw ding. We gaan alternatieve dooddoeners debunken!
Vandaag: Welkom bij de dooddoener van de toekomst, de heilige graal van het debunken, de EINDBAAS voor sceptici: prof.dr. Luc Montagnier.
Peer review
Gejuich in het alternatieve kamp vorige week: Een heuse Nobelprijswinnaar levert bewijs dat homeopathie werkt! Hoera! Water heeft geheugen, champagne verdund maal 1095692765195 voor iedereen! Wat is er aan het handje? Welnu, professor Montagnier, Nobelprijswinnaar en HIV/AIDSonderzoeker, leek te hebben ontdekt dat water ‘onthoudt’ dat het met een stukje bacterie-DNA in aanraking is geweest. Op zich was het al grappig om te zien dat de homeopathiebelievers opeens heel blij waren met steun uit de hoek van de ‘reguliere’ wetenschap, terwijl ze die meestal liever afdoen als “ook maar een geloof”. Blijkbaar is de behoefte aan onderbouwing zo groot, dat ook de man die mede ontdekte dat AIDS veroorzaakt wordt door HIV en daarmee Big Pharma een flink eind op weg hielp met het behandelen van deze ziekte opeens het Snoepje van de Week werd. Principes zijn er om te verdunnen, nietwaar?
Daarnaast lijkt er één en ander te schorten aan de opmerkelijke conclusie van Montagnier. Zo is het onderzoek, uitgevoerd in China, gepubliceerd in een nieuw, onbekend vakblad waar Montagnier zelf in de hoofdredactie zit. Ook staan er vertaal- en typefouten in de publicatie. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de conclusies onjuist zijn maar opvallend is het wel aangezien wetenschappelijke artikelen voor publicatie behalve door een editor als het goed is ook door andere wetenschappers gelezen worden, de zogenaamde peer review. Misschien hadden de reviewers gewoon geen tijd om de fouten eruit te halen, gezien de extreem korte tijd die ze hadden: het artikel is op 3 januari 2009 ingediend en was op 6 januari 2009 geaccepteerd.
Persoonlijke correspondentie
Verder is er van alles aan te merken op het onderzoek en de verwerking van de data, u kunt er hier in detail over lezen. Als bewijs voor een observatie wordt bijvoorbeeld alleen verwezen naar “persoonlijke correspondentie”. Juist ja. Een kattebelletje op een Post-It in het lab, “Wow, tjek buisje 3 dan! LOLWUT!?” is ook persoonlijke correspondentie. En wat de homeopathie betreft, zelfs deze slordige publicatie ondersteunt nergens de waanzinnige claim dat je met een extreem verdunde stof die een ziektebeeld veroorzaakt, datzelfde ziektebeeld kan genezen. Wetenschap begint inderdaad op religie te lijken wanneer je er zeer selectief wat steekwoorden als ‘water’ ‘verdunning’ en ‘bewijs’ uithaalt en die in een voor jou gunstige volgorde achter elkaar plakt.
Maar goed, zoals altijd als het om alternatieve geneeswijzen gaat: rationele argumenten en wetenschappelijk bewijs doen er uiteindelijk niet toe. Montagnier blijft in China en zal allerlei ‘bewijs’ op hierboven beschreven wijze blijven presenteren. Alle kritiek daarop zal door homeopaten die goud geld verdienen met water verkopen worden gepareerd met de bekende non-argumenten: Big Pharma wil ons dom houden en de ‘reguliere’ wetenschap durft het grote gelijk van Montagnier niet toe te geven. Het even triomfantelijke als stompzinnige gejuich uit homeopathische hoek dat ze eindelijk een wetenschapper van naam in hun gelederen mogen verwelkomen is dus deels terecht. In wetenschappelijk opzicht is er nog steeds evenveel bewijs voor de werkzaamheid van homeopathie, namelijk nul, maar wat public relations betreft scoren ze hier De Dooddoener der Dooddoeners: Een Nobelprijswinnaar heeft bewezen dat water geheugen heeft, dus we hebben gelijk.
Annabel Nanninga is schrijver/columnist, lid van de Vereniging tegen Kwakzalverij en heeft in overspannen toestand het pand verlaten.
