Het proportioneel belastingstelsel, ofwel: de vlaktaks. In de Nederlandse politiek is sinds ruim vijf jaar de vlaktaks als beleidsoptie zichtbaar. Zij verscheen in 2005 in het partijprogramma van de VVD. Afgelopen december gaf Rutte een interview aan Elsevier, waarin hij aangaf nog steeds te streven naar invoering van de vlaktaks. Dat dit idee speelt binnen de liberale gelederen, blijkt maar weer nu de VVD-jongerenorganisatie JOVD ook bezig is met een plan betreffende de vlaktaks.
Dit plan is alleen maar goed. De vlaktaks is een onomstotelijk eerlijk principe dat juist ongelijkheid op het terrein van belastingen tegengaat. Het economische systeem waarop de vlaktaks nu gebaseerd zou worden, staat al sinds 1985 beschreven in het boek The Flat Tax van Robert E. Hall en Alvin Rabushka. Hierin wordt het belastingstelsel teruggebracht tot de absolute basis. De belangrijkste kenmerken van dit systeem zijn dat inkomsten uniform belast worden – alle belastingen worden geheven met behulp van één vast percentage – en er een grote belastingvrije schijf is. In het plan van de JOVD zou dit uniforme belastingtarief liggen op 40% wat nog tamelijk hoog is. Eerder nam Rita Verdonk met Trots op Nederland een vlaktaks van 25% op in haar partijprogramma.
Het verboden woord
Een belangrijke voorwaarde voor het naar behoren functioneren van de vlaktaks is de afschaffing van de meeste, zo niet alle aftrekposten. De belastingopbrengsten uit inkomen zullen uiteraard verlagen, doordat de hogere inkomens een minder hoge belastingdruk hebben. Daar tegenover staat wel dat de aftrekposten, die tot nu toe bijna volledig benut worden door vooral de mensen die in de hogere inkomensschrijven vallen, afgeschaft worden.
Hier stuiten we op het breekpunt van de VVD: de hypotheekrenteaftrek. Deze aftrekpost is echter onzinnig, ligt totaal niet in lijn met het vrijemarktdenken en werkt bovendien volledig averechts. Door de hypotheekrenteaftrek worden de prijzen op de huizenmarkt continu opgestuwd, immers men kan sneller een duurder huis veroorloven omdat het aftrekbaar is. Dat verklaart ook deels de malaise die nu op de huizenmarkt heerst.
Stimulans
De invoering van de vlaktaks heeft ook praktisch nut: het zorgt voor een gigantische vereenvoudiging van het Nederlandse belastingbestel. Waar een niet geringe hoeveelheid ambtenaren de hele dag zit te rekenen, namelijk bij de Belastingdienst, kan nu een flinke opschoning plaatsvinden. Ook dit is in lijn met de liberale traditie: het snijden in bureaucratie is immers een belangrijke stap in de richting van de terugtrekking van de overheid. Extreme overheidsbemoeienis is niet langer gewenst en op dit punt zou zij mooi kunnen zorgen voor een flinke deregulering.
De econoom Arthur Laffer heeft veertig jaar geleden onderzocht wat het verband was tussen de belastingopbrengsten en de hoogte van het belastingtarief. Wat bleek: bij een lager belastingtarief zal er minder sprake zijn van manieren om aan belasting te ontkomen. Denk hierbij aan ontwijking, waarbij men een belastingadviseur inschakelt om de mazen in de wet te benutten voor het reduceren van de te betalen belasting. Maar denk ook aan ontduiking, een illegale manier om het betalen van belasting te voorkomen.
De vlaktaks zal, naast het feit dat het ontwijken en ontduiken van de belasting zal afnemen, een economische stimulans zijn. Het wordt niet meer afgestraft om hard te werken: veelverdiener of Jan Modaal, men blijft hetzelfde percentage belasting afdragen. Zo wordt het aantrekkelijker om meer geld te verdienen en dit zal de economie op een positieve manier beïnvloeden. De invoering zal leiden tot een eerlijker, eenvoudiger maar vooral succesvoller beleid, voorwaarde is echter wel dat ook de hypotheekrenteaftrek in stappen afgeschaft wordt. Op de lange termijn is het beleid van de vlaktaks dus beter voor de economie. Daarnaast brengt het werkelijk nastreven van absolute gelijkheid meer op dan het immer aantrappen tegen bevoorrechte edoch hardwerkende veelverdieners onder het mom van “zakkenvullers”.
Gelijkheidsfetisjisme
De vlaktaks houdt dan wel een gelijk belastingtarief voor iedereen in maar socialisten zijn toch niet erg enthousiast over dit idee, omdat het de allerarmsten zou schaden en de vlaktaks is dan ook een overwegend liberaal principe. Maar dit ligt niet in één lijn met het “het moet eerlijker”-geblèr en vooral het gelijkheidsfetisjisme van de linkse elite. Immers, de ‘allerarmsten’ zullen met hun geringe inkomen in de eerdergenoemde belastingvrije schijf vallen. Daarnaast zal de vlaktaks door de zogeheten ‘Benthamse progressie’ vooralsnog op subtiele wijze progressief (rekensommetje) zijn.
Om tenslotte even in te haken op de leus van de PvdA: als meest aansluitende betekenis geeft de Van Dale: “Iets eerlijk verdelen, zó dat ieder het zijne krijgt’. Eerlijker dan de vlaktaks krijgt deze conservatiefsocialistische, vastgeroeste partij het toch niet? Wat is voor de partij van het schreeuwen om eerlijkheid dan écht eerlijk? Ongelijke belastingtarieven? De vlaktaks behandelt mensen juist als gelijken: arm of rijk, iedereen is gelijk. Dus iedereen betaalt het gelijke belastingpercentage. Simpel. Zelfs de meest om de zaken heen draaiende gelijkheidsfetisjist moet toegeven dat de vlaktaks juist het toonbeeld van gelijkheid in de samenleving is. Bovendien dragen de sterkste schouders in dit systeem nog steeds de zwaarste lasten, met dank aan de Benthamse progressie. Nu alleen nog een percentage vastleggen.
Roos Blaauwendraad vraagt zich nog steeds af waarom het bezwaarlijk voor links is als de specialisten, advocaten en topmanagers er eens door een beleidsaanpassing op vooruit gaan.
