Afgelopen week was een uitgelezen mogelijkheid geweest voor GroenLinks om haar liberale karakter te benadrukken. Niet liberaal in de vrije markt zin, maar in de ware zin van het woord: vrij van geest. Deze week had Tofik Dibi kunnen pleiten voor de ultieme vrijheid van meningsuiting. In een overleg over antisemitisme werd gelukkig de show gestolen door de PVV die iets over psychiaters riep en Donner die met nog meer bizarre opmerkingen kwam. Dus Dibi hoefde geen kleur te bekennen. En dat is jammer. Want hoe gevoelig ook, juist in dit debat waar ook de Holocaustontkenning de revue passeerde, had GroenLinks kunnen bewijzen dat ze de absolute vrijheid van meningsuiting een warm hart toedraagt. De kans om te laten zien dat de partij de Rutte uit 2009 en recentelijk Atzo Nicolai steunt in de vrijheid van meningsuiting, ook al leidt dat tot holocaustontkenning.
Moeilijk voor GroenLinks
Juist voor GroenLinks is dit een moeilijke kwestie. Waar vroeger het misschien een partij was die uit de beste bedoelingen achtergestelde groepen wilde beschermen, is nu op het gebied van vrijheid van meningsuiting een echt liberale partij. Femke Halsema bijvoorbeeld nam het altijd op voor politieke tegenstanders. In haar afscheidsbrief riep ze zelfs op tot een soort carte blanche voor politici. En aangezien GroenLinks in het algemeen niet voor wetsongelijkheid is, zeg je daarmee eigenlijk dat je voor absolute vrijheid van meningsuiting bent.
Tofki Dibi, haar natuurlijke opvolger op dit soort dossiers, lijkt eenzelfde mening toegedaan. Hij distantieerde zich openlijk van Wilders-aanklagers Rabbae en Danen. En hij gaat Halsema’s ideeën over meer vrijheid voor parlementariërs uitwerken tot initiatiefwet. Maar de volgende stap is nog iets moeilijker: afscheid nemen van de gedachte dat je groepen mensen beschermt, door het recht van anderen iets over die groepen te zeggen wettelijk weg te nemen. Van het idee dat een verbod op groepsbelediging mensen beschermt van iets wezenlijks. Dat doet het namelijk helemaal niet. Het beschermt alleen van gekwetst worden. En mensen die bescherming verdienen zijn niet per se zielig, zoals oude anti-discriminatiestrijders denken.
Veramerikanisering
Inderdaad, het Amerikaanse systeem. Daar zal Nederland – en heel Europa – aan moeten wennen. Dat zal pijn doen. Zeker bij GroenLinksers. Want Groenlinks komt op voor minderheden: zwakkeren op de arbeidsmarkt, vrouwen, zwarten, heteroseksuele-blanke-man-binnen-GroenLinks, holebi’s, vrouwen. Dat is goed, maar maakt dat maakt deze beslissing lastig. Het zijn de mensen die bescherming nodig hebben. Maar die hebben uiteindelijk niets aan bescherming tegen woorden. Die moeten ook ertegen kunnen beledigd te worden. Maar ieder greintje discriminatie kun je aanpakken. Hatecrimes strenger aanpakken: goed. Werkgevers die ouderen niet aannemen: beboeten, weigeren van marokkanen bij de deur: sluiten die discotheek, bedreiging: opsluiten, bedreigen van kinderen: opsluiten met Bubba. Maar laat mensen maar brallen over anderen en tegen elkaar. Na het wennen wordt Nederland daar beter van.
Dat zal ook veel ruwe woorden opleveren. En dat is misschien nog wel het moeilijkst voor GroenLinks. De scheiding maken tussen wat niet mag en wat niet gewenst is. Holocaustontkenning is dan nog makkelijk, want pure domheid. Maar de ultieme botheid die je dan ook krijgt, de openlijke belediging van mensen (dan niet meer strafbaar) is niet leuk voor mensen en zeker niet voor GroenLinksers. Tofik Dibi moet deze stap echter wel zetten, echt kleur bekennen in het debat. Wellevendheid is dan gewenst, zoals Femke Halsema in haar afscheidsbrief schreef. En daar is iedereen gelukkig zelf bij.
Huub Bellemakers is GroenLinkser en houdt niet van schelden maar wel van oneens zijn
