Deze week hield Jolande Sap ‘tweetuur’ op Twitter. Sap kreeg zoveel vragen dat ze deze nauwelijks kon beantwoorden. Meteen klonk er kritiek: allerlei vragenstellers zeiden dat Sap de moeilijkste vragen negeerde en haakten af. Sap kan zich nooit verweren tegen dit soort kritiek. In een uur kan ze al die vragen van burgers niet eens lezen, laat staan dat ze een strategie kan ontwikkelen alle moeilijke vragen te omzeilen. Dat deed ze ook niet, want ze twitterde ook over de Afghanistan-missie. Toch zullen er ongetwijfeld vragen van burgers over dat onderwerp onbeantwoord zijn gebleven.
De les is dat twitteraars asymmetrische communicatie niet begrijpen: honderden burgers kunnen gemakkelijk Sap een vraag stellen, maar Sap kan die niet allemaal gemakkelijk beantwoorden. Dat kost haar immers honderden keren zoveel tijd als die vragenstellers.
Zonder last of ruggespraak
Laten we eens kijken naar de missie naar Afghanistan. Sommige vragen gingen over de steun van GroenLinks aan die missie. De teneur was dat de Tweede Kamerfractie niet luistert naar de achterban, die in meerderheid tegen de missie is. Sap twitterde dat ze het verkiezingsprogramma uitvoert en dat ze nu verantwoording gaat afleggen. Bedoelt ze misschien dat ze als Tweede Kamerlid een eigen mandaat heeft, en zonder last of ruggespraak tot beslissingen komt? Bedoelt ze wellicht dat ze haar eigen afwegingen maakt en niet verplicht is te luisteren naar partijleden?
Ik denk dat dit precies is wat Sap bedoelde. Ze is gekozen en mag nu haar eigen afwegingen maken. In ons systeem moeten burgers zich daarbij neerleggen. Als ze dat niet willen, moeten ze vooral nooit meer GroenLinks stemmen. Maar Sap hoeft niets te beslissen omdat partijleden iets vinden. Het risico dat ze de volgende verkiezingen verliest is voor haar. Burgers begrijpen dat niet: diverse politiek betrokken burgers accepteren niet dat Kamerleden eigen beslissingen nemen en vinden dat er met hun mening rekening gehouden moet worden. Dat is niet alleen onwenselijk, maar ook onmogelijk: niet iedereen vindt hetzelfde. Daar kom je nooit uit.
Eisen aan Kamerleden
Saps tweetuur maakt op dezelfde manier duidelijk dat politiek betrokken burgers nog meer eisen stellen: antwoord op hun vragen. Het is al niet reëel aan Sap te vragen om te twitteren, want ze is gewoon te druk. Maar burgers trekken zich daar niets van aan, ze eisen gewoon dat Sap tijd voor ze maakt. Het is belangrijker dat zij antwoord krijgen op hun vraag dan dat Sap haar debatten en stemmingen goed kan voorbereiden. Zouden twitteraars enig idee hebben van Saps gemiddelde werkweek?
Burgers begrijpen de basisprincipes van de representatieve democratie niet meer, en dat maakt het werk van Kamerleden lastig. Sap kan nog maar nauwelijks uitleggen dat de GroenLinks-fractie voor de Afghanistan-missie was. Dit probleem is moeilijk op te lossen, maar het tweede probleem wel: gewoon ophouden met de pretentie dat persoonlijk contact met een Tweede Kamerlid mogelijk is, want dat is onmogelijk. GroenLinks heeft namelijk een achterban van honderdduizenden mensen, en die kan Sap niet allemaal individueel bedienen. Dat lost een tweetuur niet op. Sterker nog: een tweetuur maakt het erger, want het suggereert dat al die meningen en vragen van burgers ertoe doen bij de besluitvorming van de Kamerfractie.
Dat doen ze niet. En zo hoort het ook.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie (www.chrisaalberts.nl)
