Onlangs publiceerde Roos Blaauwendraad op DeJaap een vlammend betoog voor de vlaktaks. De vlaktaks is volgens haar “alleen maar goed” en “een onomstotelijk eerlijk principe”. Dat waag ik toch echt te betwijfelen. De vlaktaks is in mijn ogen vooral een ideologische droom, die ten koste zou gaan van de middenklasse. Om haar beweringen kracht bij te zetten, haalt Blaauwendraad de Amerikaanse econoom Arthur Laffer aan. Laffer is bekend van de Laffer-curve, waarin het verband tussen de hoogte van het belastingtarief en de belastingopbrengst wordt weergegeven. Blauwendraad zegt daarover het volgende: “Wat bleek: bij een lager belastingtarief zal er minder sprake zijn van manieren om aan belasting te ontkomen”.
Blaauwendraad suggereert dat een lager tarief een grotere opbrengst genereert. Als dat zo is, zou de overheid de belastinginkomsten maximaliseren, als het belastingtarief zo laag mogelijk is. Nul procent dus. Wat Laffer bedoelde te zeggen, is het volgende: hoe hoger een belastingtarief, hoe groter de prikkel om het te ontduiken. Op een gegeven moment komt er een omslagpunt, waarna de belastinginkomsten dalen. Hij heeft zelf niet uitgerekend waar dat zou moeten liggen. Ook collega-wetenschappers zijn er niet uit. De ene wetenschapper komt uit op 35 procent, de ander op 65 precent en weer een ander noemt 70 procent het optimale punt. Er valt dus weinig over te zeggen. Maar wat we wel kunnen zeggen, is dat het verlagen van de inkomstenbelasting onder Paars II, in tegenstelling tot wat Blauwendraad zou verwachten, niet heeft geleid tot een stijging, maar tot een daling van de belastinginkomsten.
Middenklasse
In tegenstelling tot wat Blaauwendraad beweert, verandert een vlaktaks met belastingvrije voet niets voor de lagere economische klasse. Momenteel betalen ze immers door heffingskortingen en aftrekposten ook niet of nauwelijks belasting. De allerarmsten komen zelfs op een negatief bedrag uit, maar krijgen dat niet uitgekeerd. Dit wordt ook wel het verzilveringsprobleem genoemd. De invoering van een vlaktaks zou daarom vooral de middenklasse treffen. Hun tarief gaat immers omhoog, om er voor te zorgen dat het tarief van de rijkeren verlaagd kan worden. Een andere optie is dat de overheid dan, los van de 18 miljard die nu bezuinigd wordt, taken afstoot om geld te besparen. Dat zou kunnen betekenen dat het onderwijs, de zorg of andere publieke voorzieningen minder toegankelijk worden voor Henk en Ingrid.
Begrijp me niet verkeerd. Iedereen die succes heeft, gun ik dat van harte en natuurlijk kan er ook gekeken worden naar de bovenste schijf als we de hypotheekrenteaftrek eindelijk eens afschaffen. En ja de overheid kan uiteraard veel efficienter en mensen die weigeren te werken, terwijl ze het wel kunnen, hoeven niet te rekenen op onze solidariteit. Allemaal waar.
Henk en Ingrid, Floris en Violet
Maar mijn vraag is de volgende: waarom is die vlaktaks dan zo nodig? Is het een slechte zaak dat Henk en Ingrid toegang hebben tot publieke voorzieningen en hun kinderen het onderwijs kunnen genieten dat bij ze past? En wat maakt het noodzakelijk dat de rijkste mensen van Nederland erop vooruit gaan ten koste van de middenklasse? Hebben ze te weinig zwembaden, geurtjes, auto’s of huizen? Zitten ze allemaal zwaar aan de prozac omdat ze procentueel meer belasting betalen dan mensen die minder verdienen? Besteden Henk en Ingrid hun geld slechter dan Floris en Violet? Volgens mij niet.
Nee, de enige noodzakelijkheid voor de vlaktaks zit hem in ideologie. De ideologie van Roos Blaauwendraad die het “gelijkheidsfetisjisme” van de “linkse elite” kapittelt, om vervolgens een betoog te houden voor een zelfde gelijkheidsideologie, namelijk één gelijk belastingtarief voor iedereen.
Jelle Menges is voorzitter van de Jonge Socialisten, de jongerenafdeling van de PvdA.
