De naam Coco Chanel staat synoniem voor de moderne modewereld. Een tijdgenoot van Chanel is echter minder bekend, hoewel zij minstens zoveel invloed heeft gehad op de mode nu: Elsa Schiaparelli. De Italiaanse Elsa Schiaparelli stond vooral in de jaren ’20 en ’30 bekend om haar excentriciteit. Zij is de vrouw die de mode van de 20e eeuw gedefinieerd heeft. Ze creëerde verschillende patronen voor jurken, die we nu nog terugzien in de hedendaagse collecties. Herinnerd als de dame die mode drastisch veranderde, maakte zij zowel schandaal als uitbundigheid tot chique. Bij veel van haar surrealistische ontwerpen heeft zij zich laten inspireren door de Spaanse kunstenaar Salvador Dalí.
Schiaparelli werd geboren in 1890 in een welvarende familie in Rome. Al van jongs af aan was ze rebels. Ze beledigde nonnen van haar katholieke school en maakte de familie ten schande door naar een bal te gaan, waarbij ze gehuld was in slechts een gerafeld lapje stof. In 1920 reisde ze naar Parijs, waar ze via de beroemde ontwerper Paul Poiret geïntroduceerd werd in de wereld van de couture. Met de vrouw die later haar grote rivaal zou worden, Coco Chanel, begon ze met het ontwerpen van hoedjes. Schiaparelli werd bekend om haar originaliteit. Zo liet ze een keer een persbericht op T-shirts drukken. Ook waren haar modeshows van unieke aard: zo spectaculair en uitbundig had men het nog nooit gezien.
Absurditeit
De website van Elsa Schiaparelli is net zo vreemd als sommige van de stukken die ze ontworpen heeft. Denk hierbij aan een tas in de vorm van een telefoon, een jas met lades of een riem met een lippengesp. Zeer bekend is ook de Lobster Dress die ze samen met Salvador Dalí maakte. Het is ook niet zo gek dat ze beïnvloed werd door het surrealisme: zij werd erkend als een ware artieste door onder andere Picasso en Marcel Duchamp.
Een enorme kreeft op je jurk laten drukken was bijna spannend: met de tijd van korsetten en conformisme werd dan ook definitief gebroken. Ze ontwierp zelfs een hoed in de vorm van een schoen. Foeilelijk, maar de extremiteit maakte het heel vernieuwend. Vernieuwend was ze overigens op veel vlakken. Schiaparelli was ook de eerste die de rits gebruikte en ze verwerkte ‘vreemde’ stoffen in haar ontwerpen, die eruitzagen als gekreukeld papier of boomschors. Voor mensen onderhevig aan de oude normen van het conformisme was haar werk dus niet besteed, want de absurditeit straalde ervan af.
Divided Skirt
De collecties en shows van Schiaparelli hadden vaak thema’s. In 1931 ontwierp ze de collectie pour le sport. Uit die collectie had de tennister Lili de Alvarez bij Wimbledon een rokje aan, de zogenaamde divided skirt. Dit was een voorloper van de shorts voor vrouwen. De Alvarez schokte de gehele tenniswereld door dit te dragen. Erg leuk was de circuscollectie van Schiaparelli uit 1938, waarbij ze olifanten op jasjes geborduurd had en jurken met draaimolens voorbijkwamen. Daarnaast ontwierp ze ook nog onder andere een vlindercollectie, een muziekinstrumentencollectie en een astrologische collectie. Overal is duidelijk terug te zien dat Schiaparelli ontwerpen meer zag als een kunstvorm dan een bekwaamheid. Ze stond hiermee lijnrecht tegenover Coco Chanel. Waar Chanel conservatief en klassiek was, was Schiaparelli flamboyant en schokkend. Samen domineerden zij de mode in het interbellum.
Behalve de bijzondere stukken, ontwierp Schiaparelli ook draagbare kleding. Hierin was zwart of de zwart-wit combinatie haar favoriet. Haar modehuis maakte mode beschikbaar voor de massa, iets wat ook weer totaal nieuw was. Haar House of Schiaparelli verkocht mode die niet op maat van de individuele klant gemaakt was, zoals dat bij shows en haute couture wel het geval was. Haar kleding was nog vrij prijzig, maar betaalbaar waren haar sieraden, hoedjes, panty’s en parfum. In 1953 ging haar modehuis bankroet. Van de opbrengst van haar parfums heeft ze tot haar dood in 1973 kunnen leven.
Nu nog steeds wordt Schiaparelli herinnerd als een voor de mode zeer bepalend vernieuwer en artiest. Ze vormde een bron van inspiratie voor talloze mode-ontwerpers, zoals Galliano, Yves Saint Laurent en Gaultier. Schiaparelli was, en is, een echt stijlicoon.
