De Verenigde Staten zijn soms zo verbazingwekkend anders dan Europa. Een van die afwijkingen is een anticonceptiemiddel dat bij ons nauwelijks wordt ingezet: het promoten van onthouding. Abstinence dus. Dat onthouding matig werkt, wordt duidelijk wanneer we het aantal tienerzwangerschappen internationaal gaan vergelijken. Voor een ontwikkeld land als de VS zijn de cijfers onthutsend: meer dan honderd keer zo hoog als die van Nederland*. Voorkomen is beter dan genezen stelt de World Health Organisation. MTV zag een maatschappelijke taak en bedacht dat niets afschrikwekkender werkt dan laten zien welk een horror een baby op je zestiende is.
Die horror zie je in de realityserie 16 and Pregnant (eerder op DeJaap) en haar opvolger (met dezelfde cast) Teen Mom. In Teen Mom worden vier tienermoeders gevolgd. Modepopje Farrah doet het allemaal alleen. Haar babypapa is verongelukt, haar moeder heeft een veroordeling wegens mishandeling van Farrah. Immer boze Amber houdt haar babypapa aan zodat ze iemand heeft om tegen te gillen. Tomboy Maci wil het liefst wegrennen; met haar babypapa is ze allang niet meer samen. De boodschap is duidelijk: de realiteit van het tienermoederschap zuigt. Alles gaat kapot: je lichaam, je sociale leven en al je relaties. Het programma schrééuwt dat opgeven ter adoptie de beste strategie is mocht je toch zwanger raken.
Opgeven om te winnen
Het beste aan Teen Mom zijn namelijk Tyler en Catelynn, wier kindje is geadopteerd door een uiterst lief Christelijk middenklasse gezin. Geboren in white trash hebben ze alles tegen zich. De criminele drugsverslaafde vader van Tyler is getrouwd met de depressieve moeder van Catelynn. Ze hebben een ellendige jeugd gehad en willen dat hun kindje niet aandoen. Ze hadden het niets te bieden. Abortus was geen optie, adoptie wel.
Tyler en Catelynn zijn belachelijk wijze tieners. Oude zielen in kinderlichamen, die veel te vroeg volwassen zijn geworden. Je ziet hoe moeilijk ze het hebben, maar hoe ze tegelijkertijd weten dat ze de beste keuze hebben gemaakt. Ze hebben een open adoptie gedaan, wat betekent dat Tyler en Catelynn een rol spelen in het leven van hun kind. Ze hebben de juiste keuze gemaakt, zijn als enigen van de cast twee jaar na de geboorte nog samen en bovenal zijn ze gelukkig.
Verantwoordelijkheid
MTV weet goed met klasse om te gaan. Het merendeel van de geportretteerden komt uit de laagste lagen van de Amerikaanse bevolking. Het programma mist de moraliserende middenklassetoon van het merendeel van reality TV. Het is geen Jerry Springer-exploitatie van trash, maar een meelevende blik. Het zegt niet dat je geen seks moet hebben, maar laat zien wat er gebeurt als je dat onveilig doet.
Zoveel verantwoordelijkheid bij een kanaal dat een rock ’n roll-boodschap propageert kan niet kloppen. Critici van het programma stellen daarom dat Teen Mom leidt tot meer tienerzwangerschappen. De hoofdrolspelers zijn immers sterren en verdienen dik geld. Hun leeftijdsgenoten zouden dat ook willen. Iemand die dat beweert, heeft het programma duidelijk nog nooit bekeken (overigens wordt de cast inderdaad betaald, maar $65.000 per seizoen is geen Hollywoodsalaris). Deze recente kritiek kan dan ook het beste worden gezien als backlash: een tegenreactie op vooruitgang die geboekt wordt.
Industrie
Tienerzwangerschap is een industrie in de VS. Het bevorderen van onthouding is big business, en niet alleen voor MTV. Voorstanders leggen de schuld voor het hoge aantal tienerzwangerschappen bij een oversexualized samenleving, evenals een gebrek aan rolmodellen en het idee dat seks erbij hoort in de tienertijd. Met deze standpunten hebben zij in de afgelopen tien jaar 1,5 miljard dollar binnengehaald voor het propageren van onthouding. En daar ligt de crux.
Hoewel abstinence overduidelijk niet werkt, hebben te veel mensen belang bij in het standhouden van deze campagnes. MTV is niet schuldig aan het hoge aantal tienerzwangerschappen, niet door Teen Mom en ook niet door video’s met geil dansende meisjes. De media zijn hier namelijk niet schuldig; het zijn de ouders, opvoeders en organisaties die weigeren in te zien dat no matter what jonge mensen seks willen hebben.
Linda Duits doet onderzoek naar populaire cultuur.
* Recente vergelijkende cijfers zijn moeilijk te vinden. In 2006 [PDF] beviel 4,19 procent van de Amerikaanse tienermeisjes van een baby. Ter vergelijking, dat was in Nederland 0,38 procent. In 2008 [PDF, alleen Amerikaanse cijfers] was het percentage 4,15.
CC foto: Polina Sergeeva
