Zowel de BBC als de Nederlandse publieke omroep hebben tot taak het publiek objectief van informatie te voorzien. Het resultaat verschilt alleen nogal. Hiervoor is een fundamentele filosofische kwestie mede verantwoordelijk: wat is de waarheid? Bestaat de waarheid? De BBC vindt van wel, de publieke omroep van niet.
Alleen meningen
De BBC vindt dat er achter iedere mening een feit schuilt en beschouwt het als haar taak dat feit te vinden en te presenteren. Zo bood ieder journaal tijdens de verkiezingscampagen in mei een economische analyse van claims uit de verkiezingsprogramma’s. De claim “Met Labour bespaart u 300 pond op scholen” werd bijvoorbeeld in verband gebracht met alle kind-gerelateerde maatregelen uit alle verkiezingsprogramma’s en de kiezer werd dus uitgelegd hoeveel geld hij er qua kinderen nou daadwerkelijk op voor/achteruit ging bij iedere partij als hij keek naar het hele programma en niet naar één handig uitgekozen slogan.
Niet in Nederland. De publieke omroep acht de waarheid niet achterhaalbaar en beperkt zich dus tot het presenteren van alle meningen. Een politiek verslaggever merkte tijdens deze campagne op Twitter op dat verwijten over gegoochel met cijfers bij iedere campagne horen, en besloot zijn tweet met “En nu?” Dat leek me duidelijk, en dus twitterde ik terug dat er nu… een schone taak was weggelegd voor journalisten. Hierop werd ik vereerd met een Direct Message van verslaggever in kwestie, die toegaf dat ik gelijk had, maar dat hij bang was dat de rekensom zo simpel niet was aangezien economen er ook al over verdeeld zijn. Een journalist dus, die zijn vingers niet aan feiten wil branden, en die dat bovendien liever niet publiekelijk toegeeft. De uitvinding van de Uitgesprokens als manier om het nieuws te presenteren is het ultieme resultaat van de er-is-geen-waarheid filosofie.
Food for entertainment
Niet dat veel meningen géén boeiende inhoudelijke TV kunnen opleveren. Met genoeg achtergrond kan de kijker al die meningen inhoudelijk vergelijken en zich een oordeel vormen. Maar ook daar is de BBC beter in: één van de meest succesvolle BBC programma’s is al meer dan 30 jaar Question Time. In dit wekelijks debatprogramma onderwerpt een panel van politici en journalisten van alle zijdes van het politieke spectrum zich aan kritische vragen van het publiek. De bevolking bepaalt zelf dus de inhoud en presentator David Dimbleby ziet er met ijzeren vuist op toe dat de panelisten zich daar niet onderuit wurmen.
Nee, dan Pauw & Witteman. Daar zien de presentatoren de laatste tijd vooral op het tegenovergestelde toe. Zo had Klink destijds maar liefst een half uur in P&W om uit te leggen waarom hij de beroemde brief geschreven had, en waarom hij dus vond dat samenwerken met de PVV een heilloze weg was voor het CDA, maar wilden Pauw en Witteman alleen maar weten wie hem gelekt had. In dezelfde uitzending hadden de heren vervolgens een half uur om Jan Slagter, voorzitter van omroep Max, inhoudelijk te ondervragen over zijn verzet tegen de plannen van de publieke omroep. In plaats daarvan lieten ze hem ongestoord doorratelen over ‘de procedure’. Bij de publieke omroep worden meningen liever behandeld als food for entertainment dan als food for thought.
Het vergt een beetje lef hoor, het idee dat er een waarheid bestaat. Of het idee dat de kijker misschien wel inhoudelijke interesse heeft in het onderwerp van de dag. Maar de BBC bewijst dat het kan.
Laura Menenti woont in Schotland en zou willen dat de op nostalgische momenten ingeschakelde livestreams minder frustratie en meer informatie boden.
