Een mening behoort toe aan een individu of aan een groep. Van een anonieme mening (of incognito zoals sommigen die hun IP-adres niet maskeren eufemistisch zeggen) weten we echter niet aan wie deze toebehoort. Sommigen roepen dat anoniem schrijven onder de vrijheid van meningsuiting valt, maar is dat wel waar? Vrijheid van meningsuiting is een burgerrecht, maar gaat deze ook op voor de anonymus die zichzelf niet wenst bloot te geven? Kan iemand die anoniem reageert bovendien wel stellen dat hij een mening heeft? Zij vinden van wel. Ik vind van niet.
In de eerste plaats kunnen we mensen die anoniem reageren niet als burger kwalificeren want om je burgerrechten uit te kunnen oefenen is identificatie vereist. Een persoon die anoniem reageert doet afstand van zijn burgerrechten want hij kan en wil niet aansprakelijk gesteld worden voor wat hij vindt. De anonymus doet afstand van de naam waarmee hij in de maatschappij bekend is en neemt dus niet langer deel aan deze maatschappij maar plaatst zich daar buiten.
Geloofwaardigheid
Een mening is geen argument. Een argument kan geldig of ongeldig zijn onafhankelijk van de persoon die het argument gebruikt. De propositie waarop het argument een reactie is en de logica bepalen de geldigheid van het argument. Maar een argument is geen mening. Een mening is tevens een waardeoordeel en die is relatief en hangt af van de persoon die hem uit. Als deze achter de mening verborgen blijft kan de mening dus niet goed gewogen worden in de discussie. Het maakt immers verschil of een gelovige of een atheïst een opvatting over de scheiding van kerk en staat heeft. Bij het anoniem innemen van een standpunt kan dus iedere mogelijke positie ingenomen worden waarmee de discussie wordt vervuild. De integriteit van de persoon die hem uit speelt namelijk een grote rol bij de geloofwaardigheid. Wederom: een priester die pleit voor seks voor het huwelijk is anders dan een prostituee die hetzelfde beweert. De anonieme mening is in die zin een holle schreeuw, niet verankerd en alleen bedoeld om stemming te maken los van de geldigheid van de argumentatie.
Het probleem is dat de anonymus wel zijn ongenoegen uit maar hieraan geen consequenties verbindt. Zo legde iemand mij uit dat totalitaire regimes door slechts een procent van de bevolking in stand worden gehouden. Het is die kleine fractie die door de absolute heerser bevoordeeld wordt en de meerderheid onderdrukt. Maar de recente ontwikkelingen in Noord Afrika tonen aan dat dit niet waar is. Het is de 99% die wel anoniem en achter de rug van hun hand loopt te klagen over de leider die het systeem in stand houdt. Ze vinden het wel veilig en gemakkelijk om zich achter de grote leider te verschuilen als dat zo uitkomt. Pas op het moment van stijgende voedselprijzen komt die 99% in opstand tegen hun leider . Dan zijn het niet de mensen die anoniem reageren op twitter en hun weblogs die het verschil maken, maar juist de mensen die úit de anonimiteit treden en op een plein gaan staan totdat de dictator weggaat. Dit hadden ze ook al eerder kunnen doen maar pas als de eerste levensbehoefte wordt aangetast wordt de drempel om uit de anonimiteit te stappen genomen.
Kloof tussen politiek en burger
Het is prima als iemand op een weblog anoniem reageert omdat hij anders bang is geen werk meer te krijgen maar besef wel dat het precies die houding is die zorgt dat er niets verandert. Degene draagt op die manier bij aan zijn eigen frustratie en vergroot de kloof tussen politiek en burger waar hij over klaagt. Blijkbaar hebben ze het nodig om vaker dan een keer per vier jaar in het stemhokje hun opvattingen te delen, maar is het kennelijk ook teveel gevraagd om hun broodwinning ervoor op te offeren net als hun comfortabele bestaan in een wereld die niet precies is zoals zij dit willen. Het is dan ook erg flauw om mij te verwijten dat ik alleen maar geaccepteerde meningen ventileer en daarom het publiek mijn mening kan geven.
Inmiddels zijn vrijwel alle standpunten in Nederland acceptabel (met uitzondering van racisme, discriminatie en Holocaustontkenning) want door dit kabinet is ook de PVV salonfähig gemaakt. Je wilt niet met je mening geconfronteerd worden, roept graag wat radicaals op een verjaardagsfeestje, in de kroeg of anoniem op internet maar liever niet daar waar het echt verschil maakt: in het openbaar. Wat dat betreft heeft iedere vrouw in Nederland met een hoofddoekje (vrijwillig of gedwongen) meer lef dan alle mensen die anoniem reageren bij elkaar.
André van Es – niet de Amsterdamse wethouder – schreef dit artikel naar aanleiding van de comments op De kwestie-Breedveld: anoniemen moeten bestreden worden. Hij vindt dat ook het anoniem commentaar geven bestreden moet worden en wilde dit noch anoniem, noch in een comment duidelijk maken.
