De aardbeving die Japan op 11 maart opschudde, gedeeltelijk onder water zette en met een kernprobleem opzadelde, begint nu ook voor luxeproblemen te zorgen in de rest van de (Westerse) wereld. Natuurlijk staat het tekort aan BMW’s met een lik glinsterverf er op in schril contrast met de verloren levens en materiële verwoesting in Japan, maar het is wel opvallend om te zien dat een aardbeving aan de andere kant van de gemondialiseerde wereld een dermate lange adem heeft dat er in Europa en de Verenigde Staten tekorten ontstaan aan bepaalde (luxe)producten.
Lichtgevende auto’s
BMW’s, dus. Althans, BMW’s met kleuren waar het pigment Xirallic voor nodig is. Dat wordt gebruikt om een bepaalde glans aan autolak gegeven, maar het wordt alleen – als enige plek op aarde – geproduceerd in het Japanse Onahama. Die kustplaats heeft zwaar geleden onder de aardbeving en – vooral – de daaropvolgende tsunami. Bovendien ligt de stad maar vijftig kilometer bij Fukushima vandaan, dus de kans bestaat dat je auto licht gaat geven in het donker als er Xirallic uit Onahama in de lak gebruikt zou worden.
Niet alleen BMW heeft hier overigens last van. Ook Chrysler, Ford, Volkswagen. Toyota en General Motors kampen met een kleurentekort. Volgens de Duitse eigenaar van de fabriek, chemieconcern Merck, kan het tot acht weken duren eer de productie hervat kan worden. Tot die tijd zul je over andere kleuren dan variaties in zwart of rood na moeten denken voor je BMW, Ford of Chrysler. Over Toyota’s, Honda en Mitsubishi’s hoef je voorlopig überhaupt niet na te denken, want die liggen tienduizenden auto’s achter op hun productieschema’s.
Tapetekort in Hollywood
Autolak is niet het enige product waar de rest van de wereld zonder is komen te zitten na de aardbeving. Camerafabrikant Nikon kan een deel van haar producten, waaronder losse lenzen, bijna niet meer leveren en anticipeert prijsstijgingen totdat de productie in september naar verwachting weer kan worden hervat. De fabriek zelf is operatief, maar de kleine (familie-)bedrijfjes die voor toelevering van onderdelen moeten zorgen, liggen op hun gat. Ook Fuji-producten beginnen schaars te worden. De Amerikaanse filmindustrie maakt zich ondertussen zorgen over de eigen voorraad opnamemateriaal, met name videotape. Grote leverancier Sony heeft haar Japanse fabrieken (grotendeels) gesloten.
De markt voor consumer electronics is ook zwaar getroffen door Moeder Natuur. Sharp, dat voor vele merken, waaronder Sony en Philips, onderdelen voor televisies maakt, is goed weggekomen (geen faciliteiten verloren) en produceert vooralsnog vrolijk verder, op één LED-fabriek na. Maar zes Hitachi-fabrieken staan wel in het rampgebied, waardoor er toch gaten kunnen vallen in de productie van LCD- en plasmatelevisies. Toshiba heeft de productie al stil gezet, Panasonic is een complete fabriek kwijt.
iPads raken op
Het houdt niet op bij autolak, cameralenzen en televisies. Ongeveer twintig procent van alle halfgeleiders en veertig procent van alle chips voor flashgeheugen komt uit Japan. Dat betekent dat de productie van computers, notebooks, laptops en meetinstrumenten ook onder druk staat. Daarnaast kan ook de PlayStation 3 een schaars goed worden, evenals verschillende tabletcomputers: van Apple’s iPad 2 komen onderdelen van minstens vijf verschillende Japanse producenten. Onder andere de opslag en het geheugen (Toshiba en Elpida Memory), het elektronische kompas (AKM Semiconductor), het glas dat op het touchscreen ligt (Asahi Glass) en de batterij (Apple Japan) komen uit het land van de drijvende zon.
De vraag is wat dit op lange termijn betekent. Na een inzinking in beschikbaarheid of een totaal out of stock voor sommige zaken, zal de productie met een aantal weken of maanden weer aantrekken. De vraag is of bedrijven maatregelen gaan nemen om in de toekomst dit soort situaties te voorkomen. Merck, van de autolakken, heeft al aangegeven op zoek te gaan naar een tweede locatie om Xirallic te kunnen produceren. Maar voor veel elektronicabedrijven die werken met kleine toeleveranciers is de productie niet zomaar overzee op te zetten. Althans, niet als ze ook in de toekomst de vele familiebedrijfjes in hun netwerk van cultureel en sociaal belang achten. Tot die tijd moeten wij elders in de wereld maar een andere kleur auto nemen, of nog iets langer met oude cameralens, laptop of LCD-televisie doen. Het is wat allemaal, dat natuurgeweld.
Omdat we uiteindelijk allemaal ramptoeristen zijn: tot slot een indrukwekkend filmpje met de kracht van snel stijgend water in de hoofdrol.
