In het centrum van Berlijn, iets ten zuiden van de Brandenburger Tor, staan ruim 2700 betonnen zuilen, in hoogte verschillend van een paar centimeter tot ruim vier meter. Deze Holocaust-Mahnmal [wiki], ontworpen door de Amerikaan Peter Eisenman, werd begin mei 2005 onthuld en symboliseert het lijden van het Joodse volk tijdens het Nazibewind. Dit symbool is echter in de praktijk in gebruik als toeristenhangplek.
Desoriëntatie
Wie het monument nadert is, al snel overweldigd door de enorme oppervlakte die de Mahnmal in beslag neemt. Honderdvijftig bij honderdvijftig meter aan betonnen kolommen, een overweldigend gezicht. Deze blokken symboliseren de Holocaust, de grafstenen van onbekende en onbegraven Joden.
Als je door het blokkencomplex loopt, omgeven door metershoge zuilen met negentig centimeter tussenruimte, voel je je al snel gedesoriënteerd. Het geluid van de drukke omringende straten verstomt, het zicht hierop neemt af en zelfs de zon verdwijnt regelmatig achter de hoge zuilen. Meegenomen gezelschap is hier snel kwijtgeraakt, één verkeerde afslag en de kans dat je elkaar aan de andere kant van de gedenkplek pas weer ziet, is groot.
Verveling
Totdat halverwege iemand hard de hoek om rent, van achter een klap op je schouders geeft en begint te lachen. Door de hoge zuilen zag je die persoon niet aankomen. Had ook niet gekund. Daarna zie je een aantal waaghalzen over de betonblokken, die hier nog ruim drie meter hoog zijn, heenspringen. Lachend rennen ze over de zuilen heen, nemen een aanloop en landen op de volgende. Even verderop zitten wat mensen op een lager blok te eten.
Na wat verontwaardiging over deze onbekende toeristen die plezier maken op een monument wat een van de ergste gebeurtenissen uit de geschiedenis herdenkt, nota bene in de stad die zich de bakermat hiervan mag noemen, slaat de realiteit in. Het komt niet door de mensen, het komt door het monument zelf. Zodra de verveling bij jezelf ook toeslaat, je hebt dan nog bijna de helft van het honderdvijftig meter lange monument af te lopen, besef je je dat het Holocaust-monument te groot, te omvattend en te veel is.
Herhaling
Uiteindelijk schaar je je bij de overgrote meerderheid van de mensen en rent om een paar zuilen heen, om je vriendin de schrik van haar leven te bezorgen. Je klimt op een zuil en springt naar de volgende. Aangekomen bij de rand van het monument, waar de blokken wat lager zijn, ga je languit op een ervan liggen om van de zon en een broodje kaas te genieten.
Het monument schiet zijn doel voorbij. In plaats van een treffende symbolisering van de Holocaust is de verzameling betonblokken verworden tot een toeristische speeltuin, een hangplek en een schaftplaats. Door de grootte, de constante herhaling en de uitnodiging tot klieren veroorzaakt het Holocaust-monument helaas niet wat de vele andere monumenten in Berlijn, met name de adembenemende architectuur van het Jüdisches Museum [wiki], zonder problemen weten op te roepen.
David Kunz werd van de Mahnmal weggestuurd omdat je er blijkbaar wel over de zuilen heen mag springen, maar geen bier mag drinken. Desondanks is hij net als Kennedy gewoon ein Berliner.
