Vandaag trouwt Prins William met het burgermeisje Kate Middleton en heel de wereld is in de ban van dit huwelijk. In de uitgebreide voorbeschouwingen valt geregeld het woord ‘sprookje’. Naar verwachting zullen twee miljard mensen de trouwerij bekijken. Gemedieerd uiteraard, al zijn er in Londen ook tienduizenden mensen op de been om te proberen een glimp ‘IRL’ op te vangen. Hoe kan het dat in onze hoogmoderne tijd, in onze gedekolonialiseerde wereld, zo ontzettend veel mensen aan de voeten van de Britse monarchie vallen?
Gemeenschap
Het huwelijk is een ritueel pur sang. Een ritueel impliceert dramatische symboliek en een breuk met de routines van het alledaagse leven. Een ritueel roept emoties op waardoor individuen zichzelf onderdeel van een gemeenschap voelen. De rituelen die wij kennen onderstrepen bovendien onze fundamentele waarden, zoals monogamie en heteronormativiteit in dit geval.
De bekende socioloog Durkheim stelt dat rituelen collectieve sentimenten voortbrengen, waardoor sociale eenheid wordt behouden. Rituelen spreken mensen aan als onderdeel van een gemeenschap en ze moedigen mensen aan zich te conformeren aan die dominante normen en waarden. Rituelen waren voorheen het domein van de kerk, maar sinds de naoorlogse secularisering is deze functie aan het verdwijnen.
Media event
De verbintenis van William en Kate is een huwelijk dat tot ons komt via de media. Communicatiewetenschappers stellen dat de media niet alleen verslag doen van dergelijke rituelen, ze hebben ook de aard van het ritueel zelf veranderd. Daarbij ‘managen’ ze de emoties die het publiek voelt. Een bekend voorbeeld is het inzoomen op de traan van Maxima. Een ritueel is per definitie een performance, maar de regie van de performance is overgenomen door de logica van de media.
Volgens Dayan en Katz, de communicatiewetenschappers achter het concept ‘media event’, laten dergelijke gemedieerde rituelen een geïdealiseerde versie van onze maatschappij zien. Normaal gesproken verslaat het nieuws wat er daadwerkelijk gebeurt, maar het ‘sprookje’ wordt perfect in beeld gebracht. De kijker schaart zich achter de televisie, waarmee de media de positie kunnen innemen van het bindende centrum. Anders gezegd, we kijken naar de tv en voelen ons verbonden met alle andere televisiekijkers. In dit geval vervult de BBC de centrale rol, de ultieme autoriteit. De BBC vertelt ons wat anderen voelen en laat ons die gevoelens delen.
Verbinden
Onderzoek laat zien dat zulke gemedieerde rituelen (voorbeelden zijn naast een dergelijk huwelijk nationale momenten van rouw, zoals bij Lady Di en André Hazes) inderdaad een verbindende rol vervullen. De media brengen een boodschap over van insluiting: de hele natie, nee, de hele wereld kijkt. Daarbij benadrukken ze steeds de historische waarde van deze gebeurtenis en verwijzen ze naar continuïteit achter dit ritueel. De beelden van het huwelijk van Lady Di en Charles komen inderdaad eindeloos voorbij. De media hebben, alles samengevat, de functie van de kerk overgenomen als voorganger in de rituelen. De mediahysterie rond dit huwelijk was dan ook nooit mogelijk geweest zonder secularisering.
