Jack Sparrow – sorry, Captain Jack Sparrow – is terug, om in een zoveelste opgeblazen spektakel ieders favoriete piraat te spelen. Of is hij (nog) wel ieders favoriet? On Stranger Tides en de eventuele vervolgen zijn misschien wel hét voorbeeld van Hollywood franchise melkerij. Zijn we inmiddels niet klaar met z’n zonnesteekgerelateerde zottigheid? Het avontuurlijke universum dat hij volledig eigen gemaakt heeft? Of Het Huis van de Muis dat erachter zit? Natuurlijk niet. Het is Johnny Depp.
En wie kan het Disney ook kwalijk nemen? Dead Man’s Chest en At World’s End waren samen goed voor ongeveer twee miljard dollar aan de internationale kassa, waarmee de twee eerdere vervolgen een solide plek in de box office top tien scoren. Een top tien waarvan overigens niet minder dan zeven (!) delen franchise sequels zijn – voornamelijk over tovenaars, piraten en andere stripfiguren. Schaamteloos kapitalisme feitelijk, maar je bent natuurlijk altijd nog vrij de films links te laten liggen. Indiana Jones zal tenslotte ook altijd een trilogie blijven en er is nog nooit van een Ocean’s film gehoord waar meer dan elf hoofdpersonen in zaten.
Goonies voor de eenentwintigste eeuw
Dat gezegd hebbende, Pirates 2 & 3 hadden ook niet gehoeven. The Curse of the Black Pearl was een bijzonder aangename verrassing, en goed te genieten precies om wat het was (een Goonies voor de eenentwintigste eeuw), maar de chemie van dat avontuur is sindsdien ver te zoeken. Regisseur Gore Verbinski wisselde voor de vervolgen traditiegetrouw originaliteit en inspiratie in tegen geld en deadlines, en haalde meer van hetzelfde uit een hoge hoed waar, gezien het feit dat het eerste avontuur gebaseerd is op een pretparkattractie, al lang geen konijnen meer in zaten.
Disney had dat schijnbaar ook begrepen, door in te grijpen in zowel cast als regie. En wie weet, met ‘Musical Man’ Rob Marshall (Annie, Chicago, Nine) als vervanger van Verbinski danst Captain Jack misschien ditmaal weer op het juiste deuntje. Al zal het aan hem sowieso niet liggen. En belooft het feit dat Keira ‘my expressions, let me show you them’ Knightley en haar sidekick Legolas thuis gebleven zijn en vervangen werden door onder meer Ian McShane, Penelope Cruz en zelfs Dame Judi Dench wat dat betreft meer goeds. Wellicht is het daarom verstandig even te vergeten dat het bijzonder moeilijk is überhaupt een fatsoenlijk Deel IV uit welke serie dan ook aan te wijzen en On Stranger Tides in ieder geval een kans te geven.
Bloeddorstige zeemeerminnen
We rendez-vouzen met Sparrow in London, waar hij op het punt staat zijn trouwe maat en first mate Gibbs van een levenslang verblijf in The Tower te redden – om vervolgens gezamenlijk in handboeien te belanden. Het is een in media res ding: geen idee waar ze nu weer voor opgepakt zijn. Misschien sluit het rechtstreeks aan op het slot van At World’s End – wie herinnert zich dat nog? De verwikkelingen van 141 minuten On Stranger Tides blijken op zichzelf al een hele klus om weer voor de geest te halen.
Ook Rob Marshall heeft zich namelijk niet laten hinderen door een coherent verhaal, frisse insteek of originele vondsten buiten wat vers bloed in de verschillende bijrollen, zo blijkt al snel. De piratenjagers uit de eerdere delen zijn vervangen door een cartooneske koning die zich met zijn British Navy niet om vrijbuiters lijkt te bekommeren, een mogelijke nieuwe vijand verschuilt zich in een Spaanse vloot die net zo goed thuis had kunnen blijven en de enige fatsoenlijke eindbaas (Blackbeard, Ian McShane) mist iedere vorm van motivatie of betrokkenheid. Tuurlijk, het schip dat hij met zijn zwaard kan besturen spreekt tot de verbeelding, maar waarom heeft-ie er zelf dan zo weinig zin in? Sterker, de enige bedreiging in het hele verhaal komt van een legertje bloeddorstige zeemeerminnen. Handjes omhoog voor wie wel eens een goeie film met zeemeerminnen – bloeddorstig or otherwise – gezien heeft (en nee, animatie telt niet).
Charme van een dekselse Depp
Uiteraard is het zoveelste schouwspel rond Jack Sparrow weer goed voorzien van avontuur, ongein, het bovennatuurlijke en de charme van die dekselse Depp. Je raakt er alleen geen seconde in geïnvesteerd. Teveel actie, teveel vrijwel onmiddellijk vervelende zwaardgevechten, teveel grootschalige sets en scènes die net als in de voorgangers eerder afbreuk doen aan de charme van de kleinere onderdelen dan iets opleveren. Teveel deelnemers ook, allen in een dolle race om dezelfde prijs bij de finish: de Fountain of Youth. Maar wie is bij wie? Waar komt Penelope Cruz opeens vandaan? En wat willen we eigenlijk van die fontein?
De strijd die de verschillende kampen leveren voor een doel dat uiteindelijk niet eens echt van belang lijkt, is groots opgezet en heeft de cast en crew ongetwijfeld veel lol bezorgd voor de eindstreep in zicht was, maar de weg er naar toe laat je als kijker al snel vermoeid, verward en vooral ongeïnteresseerd achter. De film heeft een hoop vers bloed, maar geen hart en geen ziel. Ironisch genoeg, aangezien de Fountain of Youth, waar iedereen zo marginaal in geïnteresseerd lijkt, juist in het teken staat van het redden van zielen.
Keith Richardisms
Ian McShane als Blackbeard is plezierig evil, maar haalt het niet bij Barbossa – de kwaadaardige versie uit The Black Pearl, noch de voor het gemak bijzonder schappelijke uit dit deel. Penelope Cruz ziet er erg gezond uit, maar lijkt haar hele aandeel per fax te hebben afgehandeld zoals ze eerder voor Bandidas deed, maar dan als pirate – sexy, zelfs met snor, maar mentaal afwezig. De geslaagde cameo van Judi Dench tovert met gemak een grijns op je gezicht, maar duurt nog korter dan de rol waar ze haar Oscar voor won. Daarnaast komt de enige echt geslaagde grap van Keith ‘does this look like the face of someone who’s been to the Fountain of Youth’ Richards, en die is bij dezen weggegeven. Maar als zelfs Captain Jack, wiens eigen Keith Richardisms velen dan eindelijk zullen gaan vermoeien de film niet kan redden, is er sowieso iets mis.
De nieuwste Pirates is op z’n best ongeïnspireerd, terwijl er pijnlijk getracht wordt te raken aan de chemie van het origineel. Aan de inzet ligt het niet, maar de pogingen stranden desalniettemin. Je kunt de geest van een eerder succes niet oproepen door er simpelweg veel geld tegenaan te gooien. Het is alsof je een koe wil melken door haar eerst lauwe, duurbetaalde melk te voeren. Hele duurbetaalde melk – Depp schijnt ongeveer 75 miljoen dollar gevangen te hebben. Verkrachte metaforen terzijde is het alsof iemand The Goonies opnieuw heeft willen maken, maar vergeten was hoe het is om kind te zijn – het is onschuldig vermaak, maar vooral voor de man die de kaartjes verkoopt.
Pirates of the Caribbean – On Stranger Tides gaat donderdag 19 mei officieel in première in een bioscoop bij u in de buurt, in 3D. Hieronder de officiële trailer:
