Afgelopen vrijdag werd hier een overzicht gegeven van de kandidaten en hun kansen voor de Republikeinse nominatie in 2012. Naast alle aandacht voor de rechter vleugel van het Amerikaanse politieke schouwtoneel zou je bijna vergeten dat president Barack Obama ook met zijn herverkiezing bezig is. Bijna elke keuze die Obama en zijn team deze dagen en de komende maanden maakt, zal in ieder geval gedeeltelijk gemotiveerd zijn door het idee dat het kan bijdragen aan de verkiezingen van 2012. Als hij immers de verkiezingen niet wint, kan hij ook weinig voor Amerika betekenen. En de strategische keuzes van Obama zijn veelzeggend.
Staatsvijand
Tot een week of drie geleden stond de Amerikaanse politiek volledig in het teken van nationale problematiek. De nipt afgewende government shutdown en de begroting vanaf dit najaar, de hervormingen in de gezondheidszorg en de staatsschuld, de macht van de federale overheid en de Tenth Amendment, alleen wat er binnen de Amerikaanse landsgrenzen gebeurde speelde een rol van betekenis. Drie weken geleden gaf president Obama echter die befaamde opdracht aan Seal Team Six om een kogel boven het oog van staatsvijand nummer één te plaatsen en het politieke discours veranderde.
De afgelopen week maakte Obama ineens afspraken met politieke leiders uit Israël, sprak hij zich publiekelijk uit over de Arabische Lente en zocht hij naar mogelijheden om samen met het Congres een resolutie aan te nemen die regime change in Libië door Amerikaans geweld legitimeert. Bovendien vertrok hij vandaag naar Europa voor een uitgebreide tour langs diverse bevriende staatshoofden. Het beeld dat Obama laat zien is dat een president er niet alleen is voor Amerika, de Amerikaanse president is commander-in-chief en leader of the free world. Zeker met het oog op de vier oorlogen waar Amerika nu bij betrokken is -een abstracte war on terror en de concretere (burger)oorlogen in Irak, Afghanistan en Libië – moet een Amerikaan die na 2012 in het Witte Huis wil zitten laten zien dat hij die verantwoordelijkheid aan kan. Door de nadruk te leggen op geopolitiek zet Obama dat onderwerp ook op de verkiezingsagenda voor 2012.
Achilleshiel
In die internationale ervaring ligt meteen een achilleshiel voor de Republikeinen. Zoals eerder uitgelegd heeft alleen Jon Huntsman als kandidaat van die partij relevante internationale politieke ervaring. Waar Republikeinen meestal een geloofwaardiger profiel worden toegedicht als internationale politiek besproken wordt, laat Obama zien dat die discussie in het voordeel van de zittende Democratische president geslecht wordt.
Obama realiseert zich ongetwijfeld dat op die strategie alleen geen verkiezingen gewonnen worden. “It’s the economy stupid” is nog even relevant nu, als toen Bill Clinton die befaamde woorden in 1992 sprak. Ook in 2012 zullen de Amerikaanse economie, de staatsschuld en de werkgelegenheid centraal staan. Wat Obama echter doet is alvast één mogelijke Republikeinse strategie afsluiten, een campagne gebasseerd op een beeld van Obama als zwakke leider. Bovendien voedt hij het twijfelende gevoel dat veel Republikeinen hebben bij de verschillende kandidaten waar ze uit kunnen kiezen. Als geen van hen de aangewezen man of vrouw lijkt om Amerika en de wereld te leiden, houden potentiële donors hun portemonnee gesloten terwijl vrijwilligers thuis blijven. Dat is de pure winst waar Team Obama op aanstuurt en die strategische keuze lijkt hem geen windeieren te gaan leggen.
Adriaan Andringa zal tot de presidentsverkiezingen in 2012 regelmatig verslag doen van het Amerikaanse politieke schouwspel.
