Of het nu krachtwijken of prachtwijken zijn: uiteindelijk noemen we het gewoon weer Vogelaarwijken. Doordat de noemer steeds veranderde zou je bijna vergeten dat het uiteindelijk nog wel om een daadwerkelijk beleid ging dat men voor deze wijken had uitgedacht. Maar hoe staat het dan inmiddels met deze wijken, is de aandachtswijk al in een ‘pracht’wijk getransformeerd? En wanneer vonden we ook weer dat we zo’n wijk prachtig mochten noemen? Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft zojuist een rapport gepubliceerd om het Vogelaarwijkenbeleid te evalueren. De bevindingen zijn, zoals dat heel vaak gaat met dit soort sociaal beleid, niet heel spectaculair en zullen sommigen waarschijnlijk weinig verrassen.
Het maakt dus niets uit
De ongenuanceerde conclusie van het rapport is min of meer: het Vogelaarbeleid heeft totaal geen effect op de specifieke wijken. Er kan wel gezegd worden dat de situatie in de wijken voor de bewoners is verbeterd, maar dit is een ontwikkeling die zich onafhankelijk van het wijken beleid voordoet. Anders gezegd: ondanks dat we in Nederland graag zeuren is het overal iets beter geworden, beleid of geen beleid.
Voor de cynische mensen onder u is het daarbij wellicht aardig om te zien dat er wel een ontwikkeling is die je specifiek aan deze wijken kunt toeschrijven. De bevolkingssamenstelling verandert namelijk wel, alleen wordt deze steeds homogener. In het geval van de Vogelaarwijken betekent dit dat de bevolking steeds meer is samengesteld uit de bekende “allochtonen van niet-westerse afkomst”. De genuanceerde lezer leest daarbij uiteraard nog wel dat er bij die allochtonen wel een steeds grotere middenklasse ontstaat.
Wat nou, “integratie”?
Wederom een cynische conclusie wat betreft de integratie in de wijken: dit heeft helemaal geen zin. Hoewel beleid zich mede op bevordering van de integratie van verschillende bevolkingsgroepen richt hebben bewoners daar helemaal niet zo’n trek in. Het Vogelaarwijkenbeleid richt zich specifiek op de leefbaarheid en veiligheid in de wijken, maar juist dit verbetert in die wijken waar de bevolkingsgroepen lekker langs elkaar heen leven.
Met andere woorden: wanneer de middenklasse lekker met ‘ons soort mensen’ kan omgaan vinden ze het allemaal best en dat geldt eigenlijk ook voor die andere groepen. Je bakfietst wel om een eventuele onveilige situatie in de wijk heen naar het zwembad in die wijk waar nog fijne middenklasse mensen wonen.
Eigen huis
Het klinkt bijna als gedwongen integratie: slopen van sociale woningbouw, of het laten aankopen van woningbouw door de bewoners. Ook dat kan dan natuurlijk bijna niet goed gaan, maar wat blijkt: alleen dit werkt wél effectief als beleidsinstrument om de wijken te verbeteren. De verleiding is groot om dit het geven van wat extra eigen verantwoordelijkheid aan de mensen te noemen. Het binnenhalen van de Vereniging Eigen Huis strekt dus ook tot de aanbeveling, willen we de ‘aandachtswijken’ zoals ze nu heten verbeteren.
Of het beleid gefaald heeft is alsnog moeilijk te zeggen: waarschijnlijk ging het al fout bij ‘de Vogelaarwijk’ an sich: er zijn helemaal niet heel duidelijk een paar specifieke probleembuurten aan te wijzen. Blijft over het mooiste van het rapport: dat je onderzoekers kunt laten praten over “Cruyff Courts”, “Krajicek Playgrounds” en “Jantje Beton Sprankelplekken”.
Gyurka Jansen is wekelijks over internet te horen op Radio 1 en geeft training en advies over nieuwe media en marktonderzoek.
