De tram van half zeven – Michiel Klein Nulent

Over dit boek kan ik helaas kort zijn: ik vind het niet goed. Het is het verhaal van een eigenaar/exploitant van een avondwinkel in Amsterdam, ene Osman die een kommervol bestaan leidt en met moeite het hoofd boven water houdt. Hij is absoluut niet in staat om zichzelf uit het moeras te trekken waarin hij door eigen stommiteit in verzeild raakte. Zijn nering draait slecht, maar net niet slecht genoeg om failliet te gaan. Het beetje geld dat hij overhoudt verdwijnt in de zakken van een Surinamer van het type waarvan Gerard Reve al zei: ‘op de tjoekie-tjoekieboot zetten en terugsturen naar het oerwoud.’

Osman liet zich verleiden tot een spelletje schaak met de afperser en na een beetje winst leidde dat tot steeds grotere verliezen die de afperser letterlijk uit zijn slachtoffer laat slaan. Op het dieptepunt van zijn ellende (en al vroeg in het boek) krijgt Osman plotseling bezoek van een zestienjarig grietje dat dakloos blijkt te zijn en bij hem intrekt. Ha, denkt de lezer, nu gebeurt er iets, maar de zestienjarige Isis is een volleerde intrigante die haar gastheer om haar vinger windt.

Osman vlucht in zijn fantasie over zijn landgoed – een caravan op een verlaten bouwterrein – en sleept Isis mee naar dit droomwereldje. Eindelijk, dan zijn we toch al ruim 150 bladzijden verder biedt ze zich op een presenteerblaadje aan, maar Osman weigert het geschenk en de versmade vrouw ontpopt zich als de bitch waarvan de contouren zich in het voorafgaande deel van het boek al aftekenen.

Wat kan ik er verder van zeggen? De beide hoofdpersonen zijn zo oninteressant dat het al een kunst is om er een heel boek mee te vullen. De lezer wil zich identificeren met de personages – en dat kan zelfs met schurken heel goed – maar er moet iets zijn dat die identificatie rechtvaardigt. Dat gebeurde bij mij niet. Integendeel, ze wekten slechts ergernis op. Ik heb het boek uitgelezen omdat ik deze recensie moest schrijven, maar als ik het had gekocht of geleend dan had ik het halverwege weggelegd.

Nulent kan schrijven, maar zijn karakters deugen niet. Volgende keer beter.