Voor buitenstaanders is gamen een lachwekkende tijdsbesteding van marginale types, een tijdsbesteding die weliswaar zorgwekkend wordt als iemand in het echte leven mensen neerschiet maar die verder een randverschijnsel blijft. Als de filosoof Adorno nog had geleefd, had hij zich rot gelachen om die kwalificatie. Voor hem is een game een allesbehalve onschuldig handelsproduct uit de culturele industrie; een toonbeeld van hoe creativiteit en originaliteit verdrongen worden door massaal geproduceerde titels, die elke keer hetzelfde verhaal vertellen en die – uiteindelijk – als een fopspeen werken zodat het volk niet nadenkt over hun belabberde positie. Mediawetenschapper David Nieborg volgt in de voetsporen van Adorno en bekijkt games als gecommodificeerde cultuurproducten. Hij promoveert vandaag op zijn analyse van de ‘zevende generatie Triple-A spelcomputergames’.
In 2005 werd een nieuwe generatie spelcomputers gelanceerd: consoles die HD-beelden doorgeven en die verbonden kunnen worden met het internet. De spelletjes die je daarop kunt spelen noemt Nieborg Triple-A games. Bekende voorbeelden zijn Call of Duty, Grand Theft Auto en Assassin’s Creed. Nieborg benadert zijn onderwerp vanuit een politiek-economisch perspectief: hij kijkt naar macht, controle en de concentratie van kapitaal, om uiteindelijk inzicht te krijgen in de specifieke handelsvorm die deze games hebben aangenomen.
Eerst spelen, dan betalen
Met de zevende generatie consoles is de distributie verschoven van fysiek naar digitaal. Hierdoor is het spel een hybride product geworden, een tussenvorm tussen het industriële tijdperk en het netwerktijdperk. Bovendien is het een onaf product. Het model was ‘pay now, play later’, maar dit is verschoven naar ‘play now, pay later’. De game-industrie kent nu een cultuur van constante updates, waardoor je nooit stopt met betalen. Nieborg noemt dit “branched serialization”: binnen één platform wordt een titel uitgebouwd. Dit is een alternatief op het ruimer bekende idee van crossmedialiteit, waarbij titels over verschillende platforms worden uitgebracht (een boek, een film, merchandise).
Er is sprake van steeds groter wordende spelers op de markt, terwijl het aantal spelers kleiner wordt. Concentratie van eigenaarschap dus. Marktleiders Activision Blizzard en Electronic Arts zijn zo erg machtig. De ontwikkelaars van de consoles, zoals Microsoft en Sony, spelen een belangrijke rol in dit concentratieproces, omdat zij niet alleen de platforms ontwikkelen en produceren, maar ook bepalen wie er games voor mag maken.
Blockbusters
In de zevende generatie zijn de successen groter dan ooit. De populaire titels zijn echte hits geworden, vergelijkbaar met hits in de muziekindustrie of, beter nog, in de filmbizz. In korte tijd worden veel exemplaren verkocht. Hierdoor zijn er grotere budgetten, maar die brengen ook grotere risico’s met zich mee.
Producenten proberen die risico’s in te perken door nog meer geld uit te geven aan marketing ($200 miljoen voor Modern Warfare 2) en door het productieproces meer voorspelbaar te maken. Dit betekent dat er vooral vervolgtitels worden uitgebracht (GTA nummer zoveel). Hiermee gaan games steeds meer op blockbusterfilms lijken die ook volgens eenzelfde formule worden gemaakt. Hoewel Triple-A games de mogelijkheid bieden tot custumization, stelt Nieborg dat ze gewoon variaties op hetzelfde thema zijn.
Kapitalisme killt
Nieborg concludeert dat de vorm van de zevende generatie Triple-A spelcomputergames innovatief is. We zien hier duidelijk een nieuwe economische logica aan het werk. Wat echter niet verandert, is de aard van het systeem waarin geld verdiend wordt met het vermaken van mensen. Die oude logica manifesteert zich in de concentratie van eigenaarschap, in de focus op constante innovatie en in het stringent opleggen van intellectueel eigendomsrecht. Nieborg laat hiermee zien hoe het kapitalisme uiteindelijk een creativiteitskiller is en leidt tot eenheidsworst. Bereid je voor op Call of Duty: Ancient Warfare 12, Assassin’s Doubt VIII en Grand Theft Boat: The Anniversary Edition. Ik verheug me dan vast op Angry Birds: The Pig Intifada.
David Nieborg verdedigt vandaag om 15 uur zijn proefschrift getiteld Triple-A: The Political Economy of the Blockbuster Video Game. Het proefschrift is nog niet online beschikbaar.
