De discussie rond het “gratis geld” voor kunstenaars brengt, afgezien van of je kunst wel of niet zo zou willen steunen, een aardig punt naar boven: moeten we starters op de arbeidsmarkt niet juist een extra zetje in de rug geven? De pas verschenen Arbeidsmarktanalyse 2011 van de Raad voor Werk en Inkomen (RWI) wijst er in ieder geval op dat we juist wat extra’s moeten durven uittrekken voor beginnende werknemers. Uiteraard is dit geen argument voor het specifiek steunen van zelfstandigen of kunstenaars, maar misschien moeten we wel durven wat extra “gratis geld” te steken in het klaarstomen van toekomstige belastingbetalers in hun eerste arbeidsjaar.
Goed, het gaat niet over kunst
Je kunt in het specifieke geval van “de kunsten” beargumenteren dat kunst vaak lelijk en niet echt nodig is, maar dan nog: “So what?”. Als je zo iemand met een jaartje tegen gereduceerd bijstandstarief kunt steunen en op weg kunt helpen heb je daarna wel een hardwerkende belastingbetaler er bij. Of de aangeboden kunst nu lelijk is of niet, als ze het weten te verkopen is het toch goed? Als men daarna alsnog als uitkeringstrekker door moet zoeken naar een baan, hebben we in ieder geval al een jaar relatief weinig geld aan hen uitgegeven. In ieder geval, het gaat niet om de kunstenaars an sich, het gaat nog veel meer over die broodnodige werknemers in andere sectoren.
Wacht even, er zijn toch juist weer veel werkzoekenden? En gaat de vergrijzing niet straks een heel groot gat slaan waar die dan allemaal mooi in kunnen stromen? Het antwoord hier op is dat er inderdaad veel werkzoekenden zijn, maar dat de vergrijzing dit niet gaat verhelpen. Het gapende gat dat aanleiding is voor een evengrote leegte op de arbeidsmarkt ligt namelijk in de ervaring en scholing. Niet voor niets duiken de laatste tijd commercials op die aangeven dat een oudere werknemer ook heel waardevol kan zijn.
Mismatch
De analyse van het RWI wijst onder meer op het belang van het vasthouden van die oudere werknemer. Waar nu een 55-jarige uitvaller vaak moeite heeft nog aan het werk te komen, is het in de toekomst juist belangrijk deze mensen binnenboord te houden. Dit heeft alles te maken met de economische groei die, hoewel nog matig, steeds meer vraagt van werknemers. Hierdoor is de mismatch tussen de vraag op de arbeidsmarkt en diegenen die pas van school komen steeds groter.
Simpel gezegd: leerlingen die pas van school komen sluiten qua kennis en, uiteraard, ervaring steeds minder aan bij de verwachtingen vanuit het bedrijfsleven. De ‘instapeisen’ liggen op een steeds hoger niveau, waardoor zeker de laaggeschoolden niet optimaal kunnen profiteren van het nog steeds ruime aanbod.
We moeten passend aanbod steunen
Voor bedrijven wordt het dan steeds aantrekkelijker bestaande werknemers te behouden, maar dit is natuurlijk maar een beperkte oplossing. Zo komen we weer terug bij de analogie met de situatie in de kunstwereld, waar we nieuwelingen de kans geven mee te draaien “voor het echt”. “Gratis geld” is waarschijnlijk niet nodig, maar wat als we kijken naar meer en betere steunprogramma’s voor starters? Laten we meer van dat “gratis” aanbieden, niet in de vorm van contanten, maar in de vorm van structurele loopbaanbegeleiding voor een jaar. Zeker laaggeschoolden kunnen profiteren van begeleiding tijdens hun eerste jaar op de arbeidsmarkt, ook als ze direct beet hebben.
Sterker nog, een serie cursussen die aansluiten op de werkomgeving kan juist een aanleiding zijn voor werkgevers om mensen aan te nemen die binnen hun eerste jaar de steun krijgen tot een echte professional uit te groeien. Gratis centjes om in plaats van 100% uitkeringstrekkers hard werkende belastingbetalers klaar te stomen voor 70% van dat geld? Dat klinkt als een investering maar ook als een erg goede deal. Goede afspraken maken over de eindigheid van de steun en gaan! Dat is hard nodig.
Gyurka Jansen is wekelijks over internet te horen op Radio 1 en geeft training en advies over nieuwe media en marktonderzoek.
