Om te kunnen bevatten wat Anders Behring Breivik heeft gedaan, moeten we hem zien als ‘het monster van Oslo’. Want iemand die tot zo iets gruwelijk in staat is, moet radicaal anders zijn dan wij. Een godsdienstwaanzinnige, een getormenteerde geest die bezeten van het kwaad tot het ondenkbare in staat is gebleken. Zijn nagelaten bekentenis is verontrustend, omdat hij onvoorstelbaar normaal is en haast invoelend heeft beschreven wie hij is en wat hem heeft bewogen om meer dan 90 mensen te vermoorden.
Niet de sociaal-politieke passages in zijn European Declaration of Independence, maar de dagboekaantekeningen van Breivik zullen angstaanjagend vertrouwd klinken voor velen. Hoe vaak hoor je niet de klaagzang van eind-twintigers die het oppervlakkige leven, de ‘Sex and the City’-lifestyle’ waarin het alleen maar draait om geld verdienen, uitgaan, meisjes versieren en dure spullen is gaan vervelen? Ook Anders wilde niet meer de arrogante eikel zijn die alleen maar aan zichzelf denkt en zocht een betekenisvoller leven. Het resultaat daarvan is bekend, maar het was ook voor hem niet eenvoudig om afstand te nemen van zijn beste vrienden Martin, Axel, Marius en Peter en ze te moeten voorliegen.
Ter gelegenheid van Peters dertigste verjaardag gaan ze nog wel vijf dagen met z’n allen naar Boedapest. “Mensen van onze leeftijd beginnen zich te settelen, dus in de toekomst zullen we wel niet meer zo veel uitgaan. Maar dat betekent natuurlijk niet dat je eens in de zoveel tijd weekendje weg kan en flink feesten”. Liefdevol beschrijft hij de rol die elk van zijn vrienden hebben gespeeld in zijn leven en dat ze zich door hem verlaten voelen. Breivik kan niet anders, hoe moeilijk hij het ook vindt om niet eerlijk te kunnen zijn tegen zijn vrienden, want het zou zijn missie op het spel zetten en hij zou ze alleen maar medeverantwoordelijk maken. “Ignorance is blizz…”
Goede vrienden hebben ook kritiek op elkaar. Axel houdt er rare multiculturele overtuigingen op na, sinds hij verkering heeft met Synnem die lid is van de Arbeiderspartij en Marius’ motto is “een week niet geneukt is een week niet geleefd”. Hij is met meer dan 300 vrouwen naar bed geweest. Breivik is met veel minder vrouwen naar bed geweest. Als hij had gewild had het zeker gekund, vanwege “mijn uiterlijk, status, vindingrijkheid en charme”. Marius heeft er trouwens wel een SOA door opgelopen en de halfzus van Anders heeft chlamydia. Ze had dat wel kunnen verwachten als je met 40 mannen naar bed gaat, waarvan er 15 Chippendales strippers waren!
Ik had een Anders Breivik kunnen kennen. Een jonge dertiger die luistert naar trance, kijkt naar Dexter, True Blood en Battlestar Galactica, wodka met Red Bull drinkt, World of Warcraft speelt en naar de afhaalchinees gaat voor biefstuk met noedels en gebakken rijst: “yummy!” De komende dagen zal in de berichtgeving gezocht worden naar een manier om van iemand die angstaanjagend normaal is en een gruwelijke misdaad heeft gepleegd een monster te maken. Er moet iets zijn dat hem radicaal onderscheid van wie wij zijn. Want het kwaad kan en mag niet op ons lijken.
