Het proces van de eeuw – Christiaan Alberdingk Thijm

Tijdens het lezen vanHet proces van de eeuw wordt advocaat-stagiaire Eppo Boetselaar al snel familie. Je leeft met hem mee, of je het nu met zijn acties eens bent of niet. Tijdens zijn studietijd was Eppo snookerkoning en geen briljant student. Toch komt hij bij het prestigieuze advocatenkantoor Schwaab en Helvoeth op de Amsterdamse Zuidas terecht. Daar draait alles om declarabele uren, die moeten worden ingevoerd in het urenverantwoordingssysteem CarpeDiem. De waarheid is van ondergeschikt belang. `De waarheid is op dit kantoor slechts een nuttig middel om een zaak te winnen’, realiseert Eppo zich. De bazen maken misbruik van hun contacten en van het werk van hun stagiaires, en Eppo maakt op zijn beurt weer misbruik van de hulp van een aantal vrouwelijke stagiaires die al bij voorbaat uitgerangeerd zijn, al zijn ze slimmer en integerder dan hijzelf.

Eppo maakt er een potje van en raakt steeds dieper in de problemen. Steeds is hij ongemerkt het punt voorbij waarop hij nog terug had gekund. Hij doet denken aan dokter JD uit de briljante ziekenhuisserieScrubs. Net als JD kan hij wegdromen. Zo kan hij bijvoorbeeld verlangen naar een vreselijk ongeluk. `Niemand kon mij iets kwalijk nemen als ik met twee gebroken benen in het ziekenhuis zou komen te liggen. Een ziekenhuisbed, schone lakens, zusters die je verzorgen, attent en meelevend bezoek, een herstelperiode van enkele maanden. Het kwam mij voor als de ultieme vakantie.’ En net als JD komt hij op sommige mensen in zijn omgeving aandoenlijk over, zodat ze denken: ach die jongen, ik help wel even. Maakt het feit dat iemand, een personage in een roman of een tv-serie, kan dromen en fantaseren hem sympathiek? Je zou het haast denken. Een beetje afhankelijk van de inhoud van zijn fantasieën, vermoedelijk.

Christiaan Alberdingk Thijm, zelf advocaat, schrijft alsof hij nooit anders gedaan heeft, hij slaat een lichte, humoristische toon aan en maakt gebruik van inventieve en grappige vergelijkingen, bijvoorbeeld wanneer Eppo’s haaibaai van een secretaresse hem beetpakt `alsof ik na jaren ballingschap was teruggekeerd.’ Eppo’s kamer ziet er op een bepaald moment uit `als die van een achtjarige na een driftbui.’ Iemand gedraagt zich onredelijk, `als een kind dat niet in bad wil worden gestopt.’ Een vergelijking van het begin van de dag met een verlaten strand strekt zich over bijna een hele pagina uit, wanneer Eppo voor zich ziet hoe het strand bevolkt zal raken en er geen plek meer zal zijn om te zwemmen. Het boek is goed geschreven, daar doen die paar on-Nederlands aandoende constructies – zoals: `Dit is hoe het voelt om een bekende Nederlander te zijn’, `Het is niet alsof jullie door mij declarabele uren zijn misgelopen.’ – niets aan af.

Op de omslag van deze sterke debuutroman, waarin je als lezer het nodige opsteekt over de wereld van de advocatuur, wordt het internetadres van Schwaab en Helvoeth vermeld; op die site zijn de contactgegevens van het kantoor te vinden, waaronder een telefoonnummer. Maar, zoals te verwachten, ze zijn `busy, extremely busy’ en je krijgt niemand aan de lijn.