Het was één van de bepalende momenten in het presidentschap van George W. Bush: de ramp die Hurricane Katrina veroorzaakte in en rond New Orleans. Veel Amerikanen verweten Bush en de federale overheid dat ze de ramp niet serieus genoeg namen en dat hulp van de Federal Emergency Management Agency (FEMA) veel te laat op gang kwam. In een land waar de rol van de federale overheid in het dagelijks leven redelijk beperkt is, is juist crisis management een competentie waarop de president afgerekend wordt. Hoewel de impact van Hurricane Irene lijkt mee te vallen, zal president Obama daarom de komende dagen en weken moeten bewijzen dat hij beter omgaat met crises dan zijn voorganger.
Heckuva job
“Brownie, you’re doing a heckuva job!” is een befaamde uitspraak ik de Verenigde Staten. President George W. Bush zei het om zijn goede vriend en de door hem aangestelde directeur van FEMA, Michael Brown, te complimenteren met zijn optreden en dat van zijn organisatie tijdens de ramp in New Orleans. Brown, die bij zijn aanstelling geen achtergrond in crisismanagement had maar wel ervaring bij een vereniging van paardenfokkers, werd door Amerika juist verweten geen idee te hebben waar hij mee bezig was. Vooral de chaos in het tijdelijke opvangscentrum dat was ingericht in het Superdome stadion leidde tot woede omdat journalisten er over berichtten terwijl FEMA er niets aan deed. De uitspraak van Bush illustreerde voor velen hoezeer de president de ernst van de situatie onderschatte. Maatschappelijk dichter Calvin Trillin weidde er een gedicht aan:
“A qualified guy, I wish I had added.
Your résumé’s super, even if padded.
We wanted the best to lead FEMA’s forces,
And who would know more than a man who knows horses?
You saw that the storm was more than some showers,
And sent off a memo in four or five hours.
You found out that life in the Dome was not Super –
And only a day after Anderson Cooper.
A heckuva job! You know how to lead ‘em.
We hope to award you the Medal of Freedom.”
Irene
Het was dat beeld dat president Obama en de gouverneurs en burgemeesters van de Amerikaanse oostkust in het achterhoofd hadden toen ze zich voorbereidden op de aankomst van Hurricane Irene. De president keerde eerder terug van vakantie om in het Witte Huis te zijn als de orkaan aan land zou komen, miljoenen Amerikanen werden aangespoord om hun huizen te verlaten als ze in laag gelegen gebieden woonden en vrachtwagens van FEMA werden alvast volgeladen met noodrantsoenen en medicijnen om meteen ter plaatse te kunnen zijn indien Irene een ramp zou veroorzaken. Zelfs toen de storm afzwakte, eerst tot een categorie 1 orkaan en later tot een tropische storm en zelfs een depressie, riep Obama op dat de risico´s niet onderschat moesten worden en dat gevaar nog altijd op de loer lag.
Uit onderzoek van het PewResearchCentre blijkt dat het vertrouwen in Obama als leider de afgelopen maanden stevig onder druk staat. Vooral de aanhoudende en groeiende economische problemen doen hem geen goed. Tot op heden heeft Obama nog nauwelijks momenten van (niet economische) crisis mee gemaakt en het zijn juist die momenten die een president kunnen maken of breken. President Bush wordt vooral herinnerd om zijn zwakke optredens tijdens crises zoals 9/11 en Katrina en andersom kan Obama wel een electoraal steuntje in de rug gebruiken van kordaat optreden. Bovendien kan de schade die Irene heeft veroorzaakt ironisch genoeg precies dat zijn wat de Amerikaanse economie, en in het bijzonder de noodlijdende bouwsector, nodig heeft om de weg naar boven weer te vinden. De komende maanden zullen Amerikanen namelijk miljarden uitgeven aan herstel werkzaamheden wat vele tienduizenden werkelozen in ieder geval tijdelijk weer aan een baan kan helpen.
Nasleep
De nasleep van Irene kan een belangrijke rol spelen in 2012. Als de oostkust de schade snel herstelt en de wederopbouw de bouwsector en passant een boost geeft, zal Obama zich in ieder geval kunnen beroepen op bewezen leiderschap. Of het nou de liquidatie van Osama bin Laden is of de gevolgen van Hurricane Irene, Amerika kan op Obama bouwen als het nodig is. Als aan de andere kant die wijken die het hardst getroffen zijn, wijken waar over het algemeen veel arme en zwarte aanhang van Obama woont, nog weken zonder stroom maar met wateroverlast zitten, kan Obama herverkiezing in 2012 vergeten. Zoals de Japanse premier Naota Kan inmiddels ook heeft ervaren, kan natuurgeweld het einde maken aan veelbelovende politieke carrières.
Adriaan Andringa zal tot de presidentsverkiezingen in 2012 regelmatig verslag doen van het Amerikaanse politieke schouwspel.
