Afgelopen dinsdag, 13 september, hadden in New York en Nevada twee special elections plaats om recent vrijgekomen zetels in het Huis van Afgevaardigden op te vullen. Beide verkiezingen werden gewonnen door de Republikeinen. Hoewel twee zetels meer of minder voor de Democraten, die sinds vorig jaar toch al geen meerderheid meer hebben in het Huis van Afgevaardigden, weinig uitmaakt, zal vanuit het Witte Huis met lede ogen zijn toegekeken terwijl de uitslagen binnen kwamen. Drie lessen kunnen geleerd worden uit Nevada en New York en geen van die drie voorspelt iets goeds voor de president.
De Joodse stem
In het negende kiesdistrict van New York, waar Republikein Bob Turner met een verhouding van 54 procent tegen 46 procent David Weprin versloeg, is de Joodse gemeenschap sterk vertegenwoordigd. Dat was altijd één van de redenen dat Democraten zo goed scoorden in het district; Joden stemmen overwegend Democratisch in Amerika omdat ze weinig aansluiting vinden met de dominatie van het Christendom in de Republikeinse partij. Veel Joden, en zelfs enkele vooraanstaande Democratische Joden zoals oud-burgemeester Ed Koch, hebben echter expliciet hun steun uitgesproken voor Turner tijdens de verkiezingen omdat ze vinden dat de Democraten onder leiding van Obama de laatste jaren teveel steun geven aan de Palestijnen in Israëlisch-Palestijnse conflict. Veel Joden hebben dus liever een Republikein erbij in het Huis van Afgevaardigden dan een Democraat, zelfs als die Democraat zoals Weprin zelf Joods is.
Het verlies van de Joodse stem levert de Democraten en Obama niet alleen electoraal een probleem op, maar ook financieel. Vanuit de Joodse gemeenschap worden bij verkiezingen altijd bijzonder veel grote donors geworven. Als veel Joden de Democratische partij blijvend de rug toe keren zal het voor Obama dus ook aanzienlijk moeilijker worden om die $1.000.000.000 binnen te halen die hij denkt nodig te hebben om de verkiezingen te kunnen winnen. De komende maanden zal Obama moeten proberen de Joodse stem terug te winnen, wat met de op handen zijnde discussie over volledige erkenning van een Palestijnse staat door de VN niet makkelijk zal zijn als hij ook geloofwaardig wil blijven.
Populariteit
Een tweede les uit NY-9 voor Obama is dat zijn gebrek aan populariteit hem echt begint op te breken. Zoals al eerder op De Jaap werd omschreven, bouwde Turner zijn campagne vooral op een anti-Obama sentiment. Weprin en Obama werden op één hoop geveegd en de Republikeinen lieten zien dat een redelijke en gematigde kandidaat een verkiezing kan winnen op grond van de electorale afkeer van Obama. Turner liet zich niet verleiden om zich in het kamp van de Tea Party Movement te scharen, hield zich redelijk op de vlakte over onderwerpen als abortus en het homohuwelijk en legde vooral uit dat Democraten de economie niet aan de praat gaan krijgen en de staatsschuld niet op orde. Het was een simpele boodschap, maar het was voldoende om te winnen. Ook de speech van Obama enkele dagen voor de verkiezingen, waarbij hij in een joint session of Congress zijn plan presenteerde om de werkeloosheid te bestrijden, mocht niet baten. Met mooie woorden kunnen Democraten het gebrek aan populariteit van de partij en de president niet langer verbloemen.
Nevada
De laatste les voor Obama komt voort uit de special election in Nevada’s tweede kiesdistrict. Daar was het vooraf al duidelijk dat de Republikeinen zouden winnen, sinds het district in 1983 gecreëerd werd won er nog nooit een Democraat verkiezingen, maar toch werd er met spanning gekeken naar de stemverhouding. McCain won er de presidentsverkiezingen in 2008 maar met hele nipte cijfers, hij haalde net als Obama 49 procent van de stemmen, en de tactiek van de Democraten om de strijd aan te gaan met de Republikeinen zou juist in NV-2 succes moeten hebben. Democraten hebben namelijk de frontale aanval geopend op een Republikeins plan om drastisch te bezuinigen op Medicare, het programma dat gepensioneerden voorziet van een ziekenkostenverzekering, terwijl in NV-2 bijzonder veel pensionado’s wonen. De Democraten hoopten daarom dat het district het gelijk van die tactiek zou aantonen doordat Republikein Mark Amodei slechts met een kleine marge zou winnen. Het tegendeel bleek echter waar toen Amodei dinsdag zijn Democratische tegenstander Kate Marshall met een verhouding van 58 procent tegen 36 procent versloeg. De Democratische tactiek slaat nauwelijks aan en dus is het back to the drawing board voor president Obama die weinig trucs meer in huis lijkt te hebben om het tij te keren.
Hoewel het nog veel te vroeg is om voorspellingen te doen over de kansen op herverkiezingen voor Obama, veel zal afhangen van wie zijn uiteindelijke tegenstander wordt en de verkiezingen van 2008 hebben aangetoond dat het game changers zoals crises zijn die een doorslaggevende impact hebben, zal het water de president inmiddels toch aan de lippen staan. Niets lijkt te werken en zijn grootse gebaren en speeches lijken nauwelijks impact te hebben. Muhammad Ali hing ooit ronden lang in de touwen om de klappen van George Foreman gelaten op te vangen alvorens terug te slaan en de Rumble in the Jungle toch te winnen en het is te hopen voor Obama dat hij eenzelfde Rope-a-dope voor elkaar weet te boksen, want dat de president in de hoek zit waar de klappen vallen is inmiddels duidelijk.
Adriaan Andringa zal tot de presidentsverkiezingen in 2012 regelmatig verslag doen van het Amerikaanse politieke schouwspel.
