Hoezeer mensen het vaak ook oneens zijn met de boodschap die Wilders verkondigt en de manier waarop hij dat doet, vriend en vijand is het er doorgaans over eens dat weinig politici Wilders overtreffen als het gaat om politieke strategie. Keer op keer lijkt hij erin te slagen het politieke debat naar zijn hand te zetten en moeten kamerleden, het liefst als de camera uit staat, met spijt op hun gezicht toegeven dat ze best jaloers zijn op het strategisch inzicht van Geert Wilders en zijn one-man show. Ook rond de Algemene Politieke Beschouwingen oogst hij, tussen het commentaar op zijn harde toon, veel lof over de aanvalskoers die hij op Job Cohen heeft ingezet. Wederom draait het debat om Wilders, zo lijkt het. In werkelijkheid ligt vooral paniek ten grondslag aan de gekozen koers.
Pijlers van de PVV
De PVV bouwde haar campagne vorig jaar op twee pijlers: het standaard verhaal rond de Islam, veiligheid en migratie en daarnaast het behoud van sociale verworvenheden voor Henk en Ingrid. Die eerste pijler kenden we van Wilders en die tweede zorgde ervoor dat hij een deel van het traditionele electoraat van de SP kon overnemen. Toen Wilders besloot de samenwerking met de VVD en het CDA aan te gaan om een kabinet te vormen, wist hij dat die tweede pijler onder druk zou komen te staan. De noodzaak om te bezuinigen regeerde en dus moesten de pensioenen, de zorg en andere ‘linkse hobby’s’ er aan geloven, in tegenstelling tot wat Wilders zijn kiezers had voorgehouden.
Het was echter een acceptabel risico voor de PVV om ‘compromissen te sluiten’, zoals Wilders het zelf verwoordt terwijl hij in feite gewoon alles heeft weggegeven. De verwachting in 2010 was namelijk dat de economie over de grootste problemen heen was, dat van een double-dip recession geen sprake zou zijn en dat de nationale gemoedstoestand in 2011 aanzienlijk positiever zou zijn. In dat geval zouden bezuinigingen de maatschappij minder hard raken, zou koopkracht minder onder druk staan en zou het politiek en maatschappelijk debat zich op andere vlakken – zoals de Islam, veiligheid en migratie – afspelen. Geen probleem dus voor Wilders om een deel van zijn issues op te geven, zolang hij op zijn andere issues maar de boventoon kon voeren.
Gegokt en verloren
2011 pakte zoals we inmiddels allemaal weten echter anders uit. De Islam, veiligheid en migratie zijn naar de politieke achtergrond verdwenen nu de economie, Griekenland en de harde en tastbare impact van bezuigingen het maatschappelijk discours beheersen. Daar waarover gesproken wordt, heeft Wilders alles verloren en daar waar hij winst kan halen wordt gezwegen. Daarom probeert hij de verantwoordelijkheid voor dit kabinet nu bij Cohen te leggen. Als hij op zijn ene thema geen winst kan halen door het kabinet te steunen, wil hij op het andere thema ook geen verantwoordelijkheid dragen voor de maatregelen van dit kabinet.
Het is een angstige wanhoopspoging van een politicus die weet dat hij gegokt heeft en verloren. Natuurlijk staat de PVV er nog goed voor in de peilingen, maar die zijn vergankelijk. Wilders weet dat een slimme campagne van de SP, die getuige de gekozen koers van de SP dezer dagen zeker tot de mogelijkheden behoort, de linkse PVV-kiezer ervan bewust kan maken dat Wilders zijn beloftes aan hen verkwanseld heeft. Ondertussen heeft hij weinig wapenfeiten om zijn rechtse kiezers te overtuigen dat hij, in tegenstelling tot het Haagse establishment waar hij zichzelf ondanks een politieke carrière van al twintig jaar zo graag tegen verzet, wel echt doet wat hij zegt. Over Islam, veiligheid en migratie is Wilders voorlopig veel geblaat maar weinig resultaat.
Daarin zit de motivatie achter de aanval op Cohen. Het is het afschaffen van verantwoordelijkheid voor dit kabinet. Als een ware Lady Macbeth wast Wilders zijn handen in onschuld en ontkent hij elke aansprakelijkheid. Hij schermt zelfs met het idee dat 2012 ‘het jaar van de waarheid’ moet worden. Tenzij het kabinet bereid is het debat te verplaatsen naar zijn geliefde onderwerpen, bijvoorbeeld door middel van een referendum over verbod op minaretten wat de gemoederen enkele maanden bezig kan houden, is het wat hem betreft snel klaar. Paniekvoetbal en niet een doordachte Hiddinkiaanse strategie ligt ten grondslag aan de koers van Wilders.
