“ Niet progressief, of op andere wijze van zijn eigen moraal overtuigd.” Deze slogan van DeJaap.nl, gericht tegen de zure babyboomers van joop.nl, tegen zogenaamde progressievellingen van de PvdA en de VARA die klagen over alles wat niet binnen hun eigen wereldbeeld past, met het vingertje wijzen en altijd een scherpe veroordeling klaar hebben. Hoewel zij bij verre na niet de enige zijn die dit doen binnen ons politieke spectrum. Het is een slogan die to the point is: wij staan niet voor één ideologie, en wij wijzen niet met het vingertje, wij laten ruimte voor open debat en laten alle meningen (mits onderbouwd) toe. Dat is ook precies wat er gebeurt op deze site.
Maar eigenlijk klopt deze slogan niet. Progressief zijn houdt juist in dat je niet overtuigd bent van je eigen moraal! Progressief zijn houdt in dat je niet gelooft in één goddelijke, dan wel ideologische autoriteit die de absolute waarheid in pacht heeft. Sterker nog, het houdt in dat je gelooft dat er geen absolute waarheid is. Iedere politicus of opinieleider die roept dit wel in pacht te hebben moet met argusogen bekeken worden. Absolute waarheden zijn namelijk de belangrijkste bron voor onderdrukking en in dogma gegoten samenlevingen. Absolute waarheden kunnen wat dat betreft allerlei vormen aannemen: “de Nederlandse cultuur”, “het christelijke dogma”, “de vrije markt” of “het socialisme”.
Anciem regime
Waarom is dit kenmerk progressief?
Wanneer je erkent dat jouw wereldbeeld, of welk wereldbeeld dan ook, slechts één interpretatie is, één van de vele blikken op de wereld, dan is het ook veel makkelijker om uit te gaan van een snel veranderende samenleving en nieuwe normen.
Wanneer je gelooft in een dogma wil je niet dat de samenleving verandert. Het moet blijven zoals het is, gegoten naar jouw waarheid.
De conservatief wil het ancien regime in stand houden, want het is een afvaardiging van de absolute waarheid, van het juiste wereldbeeld. De progressieveling wil deze omverwerpen. Experimenteren met nieuwe samenlevingsvormen en diversiteit.
Als progressieveling is het makkelijk te accepteren dat anderen een andere levensstijl of cultuur hebben dan jij. Het maakt niet uit, dat is hun waarheid. En daarom accepteer je als progressieveling dat mensen homoseksueel, transseksueel, panseksueel, biseksueel, of heteroseksueel zijn. Je accepteert ook dat mensen rondlopen met fetish-outfits, geitenwollensokken, zwarte kousen, hoofddoekjes, burqa’s of geperoxideerde kapsels. Wanneer er geen absolute waarheid is, dan is er geen wereldbeeld beter dan het ander. Dit geeft vrijheid om te debatteren, om je eigen wereldbeeld te verdedigen maar ook om te luisteren naar die van de anderen.
Cultuurrelativisten
Er is echter één maar, wanneer wereldbeelden gelijk aan elkaar zijn, dan moeten we ook accepteren dat ze naast elkaar bestaan, en dat we de ander moeten accepteren in zijn wereldbeeld. Hier wringt de schoen, en hier is ook waar de cultuurrelativisten van de PvdA, maar even zo goed van het CDA en de VVD het in het verleden verkeerd zijn gegaan. De vrijheid van het ene wereldbeeld houdt op waar de vrijheid van het andere wereldbeeld begint. Als moslim-, danwel christenfundi mag je tegen afwijkende seksualiteit zijn, maar dit geldt dan voor jou, en voor alle anderen die zich vrijwillig bij jouw wereldbeeld scharen, maar niet voor de mensen die buiten jouw wereldbeeld vallen. Dit idee is niet genoeg benadrukt en gehandhaafd en geïntegreerd in de nieuwe wereldbeelden die in onze samenleving zijn terechtgekomen.
Machtspartij PvdA en de zure babyboomers hebben het begrip progressiviteit verwrongen en gecorrumpeerd. Maar wie luistert er überhaupt nog naar hen? Laat ze zichzelf maar progressief noemen, wij weten beter. Ik stel voor: “DeJaapnl – progressief, want op geen wijze van zijn eigen moraal overtuigd”.
Twan Brinkman is student filosofie en sociologie & docent maatschappijleer.